Met een eenvoudige, maar zonder twijfel impopulaire maatregel zou het peil van scholen met veel allochtone leerlingen aanzienlijk kunnen stijgen. Recent onderzoek bij resusapen is hierbij illustratief.

De Amerikaanse onderzoekers Christine Drea en Kim Wallen publiceerden hierover onlangs in Proceedings of the National Academy of Science. In een groep van 55 resusapen, die vier jaar samenleefde in een primatencentrum, bestond een duidelijke tweedeling.

De helft van de apen hoorde bij een dominante afstammingslijn, de andere helft was van een lagere orde. Drea en Walden leerden beide groepen naar voedsel zoeken. De ene keer met z’n allen en een tweede keer in groepen met uitsluitend statusgenootjes.

In verschillend gekleurde kisten met een armgat, maar waar de apen niet in konden kijken, bevonden zich steentjes of nootjes. In het eerste experiment, met de hele groep, leken de dieren na ongeveer een maand uitgeleerd. Opvallend was, dat de dominante dieren aanmerkelijk beter presteerden dan hun onderdanige soortgenoten.

Wanneer de resusapen het vermogen tot theorievorming hadden, waren de dominante apen zonder twijfel van mening geweest dat zij slimmer waren dan hun onderdanige soortgenoten, zodat het geen wonder was dat zij de toppositie hadden. Een onjuiste conclusie. Wanneer de onderdanige apen zonder hun bazige collega’s op weer anders gekleurde kisten met nootjes of stenen werden losgelaten bleken ze het voedsel vinden even snel te leren als de dominante apen voordien.

Opvallend was dat ze, zodra ze weer met de gehele groep moesten zoeken, hun kennis bij toverslag schenen te zijn vergeten. Dat dit schijn was, bleek wanneer ze weer in hun eigen groepje mochten zoeken. Met hun geheugen was niets mis. Ze hielden zich met andere woorden in gezelschap van hogergeplaatsten van de domme.

De onderzoekers schroomden niet deze bevindingen door te trekken naar onderwijssituaties met mensenkinderen. Statusverschillen zouden de oorzaak kunnen zijn van de slechtere prestaties van zwarte kinderen. Ook het schijnbaar mindere vermogen van meisjes zich wiskunde eigen te maken zou hierdoor verklaard kunnen worden.

Leerlingen die zich niet veilig voelen hebben de neiging hun licht onder de korenmaat te zetten. Nu is het bekend dat statusverschillen van schoolkinderen in sterke mate beïnvloed worden door de kleding waarmee ze op school komen. Reden waarom kinderen extreme moeite doen hierin niet uit de toon te vallen.

Het zou niet ondenkbaar zijn, dat de prestaties van de lage statuskinderen verbeterd zouden kunnen worden door de invoering van het schooluniform. Een experiment daarmee in het Californische Long Beach liet in ieder geval een spectaculaire daling van geweld, seksuele misdrijven en vandalisme zien. Na vijf jaar waren die gedaald met 90

procent, zo rapporteerde Psychology Today onlangs. Bovendien bleek het veel gemakkelijker orde te houden in de klassen.

Bij een schooluniform horen overigens geen sportschoenen. Een hele besparing.