De manier waarop mensen met de geneeskunde omgaan is niet zo rationeel als soms lijkt. Mensen gaan niet naar de dokter, de fysiotherapeut, de tandarts of de homeopaat omdat ze uitgezocht hebben dat deze professionals wetenschappelijk verantwoorde dingen doen. Ze gaan in goed vertrouwen en zonder enige relevante voorkennis.

Zoals Hans van Maanen in Voorkomen is duurder dan genezen ( Boom/Belvédère) schrijft is dit voor sceptici moeilijk voorstelbaar. Het betekent onder andere dat mensen onbereikbaar zijn voor rationele uitleg. Wat ze geloven is vast en zeker en beantwoordt aan het oude adagium van Boer Koekoek: “Dat is zo, want dat weet ik”.

Maar niet alleen de patiënten denken te weten wat goed voor ze is. De behandelaars zelf zijn ook overtuigd van de heilzaamheid van hun werk. En dat alles zonder enige wetenschappelijke onderbouwing. Onder aanvoering van de universiteiten bewijst de geneeskunde momenteel lippendienst aan de zogenoemde evidence based medicine. Alleen bewezen behandelingen zouden mogen.

Niemand zou echter geloven hoe weinig in de geneeskunde wetenschappelijk vast staat. Bij de alternatieven is alles onzin. Zo kan ik in deze column uitleggen dat homeopathen geloven dat een oneindig schokkend verdunde oplossing van keukenzout een probaat middel is tegen liefdesverdriet, tranen zijn namelijk ook zout, het bezoek aan deze kwakzalvers zal er niet om verminderen.

Wetenschappelijke uitkomsten in het afgelopen jaar tonen aan dat schouderpijn, rugpijn en tennisellebogen het meest gebaat zijn bij geen behandeling. Doorhobbelen en vooral de bedrijvenpoli mijden is het beste. Toch zal het bezoek aan huisarts, fysiotherapeut en manueel therapeut niet afnemen.

Ook de tandarts heeft niets te vrezen van wetenschappelijk onderzoek. Keer op keer komt daaruit dat tandartsen gaatjes uitboren en vullen die anders vanzelf waren overgegaan en gaatjes laten zitten die wel behandeling behoeven. Verder maken ze veel röntgenfoto’s die ze niet kunnen beoordelen, maar wel schadelijk zijn.

Uit een Gronings proefschrift uit 1985 bleek dat iemand die met tien gaatjes naar de tandarts gaat uiteindelijk vullingen in 24 gezonde tanden krijgt en met 3 onbehandelde gaten blijft zitten. Toch denkt iedereen dat het goed is elk half jaar naar de tandarts te gaan.

Ook weet iedereen dat je elke ochtend en avond je tanden moet poetsen. Ook daarover zijn wetenschappelijke uitkomsten. Er is geen verband tussen poetsen en het voorkomen van gaatjes. Wel is er een sterk verband tussen te hard poetsen en het uitvallen van tanden en kiezen.

Landen waar in de afgelopen eeuw de artsen geruime tijd staakten, Israël en België, zagen in die periode een sterke afname van het sterftecijfer. Er is al met al wel enige reden tot reflectie. Een goed voornemen voor een gezond nieuw jaar zou kunnen zijn het mijden van medici, paramedici en kwakzalvers en het voorzichtig en niet te vaak poetsen van de tanden.