Niets is menselijker dan oorlog. In 1954 selecteerde de sociaal-psycholoog Muzafer Sherif 22 elfjarige, blanke protestantse jongens die elkaar niet kenden, maar wel zoveel mogelijk op elkaar leken. Hij verdeelde hen in twee groepen, die afzonderlijk van elkaar naar een padvinderskamp in Robbers Cave State Park in Oklahoma werden gebracht.

De jongens dachten dat ze getrakteerd werden op drie weken zomerkamp en dat was ook zo. Alleen waren hun begeleiders onderzoekers, die hun gedrag observeerden. Ze wilden een experiment doen over groepscompetitie en groepsverzoening.

Het was de bedoeling dat de groepen de eerste week niet van elkaars bestaan op de hoogte zouden zijn, om in de tweede week een groepscompetitie op gang te brengen. De groepen bedachten zelf namen: de Adelaars en de Ratelslangen.

Na enkele dagen kregen de Adelaars echter de Ratelslangen voortijdig in de gaten. Ze stelden voor ‘hen af te maken’. De onderzoekers vervroegden de competitieve evenementen, die voor de twee

de week gepland waren. Tijdens een eerste honkbalwedstrijd verbrandden de Adelaars de vlag van de Ratelslangen, waarop de jongens op de vuist gingen.

De nacht nadat de Adelaars een touwtrekwedstrijd hadden gewonnen, vielen de Ratelslangen hun barak binnen. Ze gooiden bedden om, verscheurden klamboes en stalen een spijkerbroek waar ze een nieuwe vlag van maakten. De Adelaars namen wraak door op klaarlichte dag de barak van de Ratelslangen overhoop te halen.

Hoewel de Ratelslangen afwezig waren, hadden ze voor de zekerheid stokken en honkbalknuppels meegenomen. Toen ze terugkwamen in de eigen barak begonnen ze verdedigingswapens te construeren zoals sokken vol stenen en puntige stokken.

Ze speelden geen oorlogje, het was oorlog. De onderzoekers moesten hier ingrijpen. In fase drie zouden de vijandelijke groepen samengevoegd moeten worden tot een vredelievende groep. De onderzoekers waren opgelucht dat in fase twee geen ernstige ongelukken waren gebeurd.

Een eerste oplossing waarbij de groepen samen gebracht werden in niet-competitieve situaties hielp niets. Wanneer de groepen samen moesten eten, begonnen ze met het voedsel te smijten en veranderde de eetzaal alras in een slagveld.

Het bleek veel gemakkelijker de jongens uiteen te drijven dan ze weer bij elkaar te brengen. Er kwam pas een begin van wapenstilstand, toen de onderzoekers een gemeenschappelijke vijand verzonnen. Vandalen hadden, zo zeiden ze, met de waterleiding geknoeid. Het hele net moest nagekeken worden en er moest gepatrouilleerd worden.

Het experiment van Robbers Cave is nooit herhaald omdat het te gevaarlijk geacht werd. In plaats daarvan moeten we het met de realiteit doen.