De laatste honderd jaar was hygiene haast synoniem met gezondheid. Ook nu nog wordt huisvrouwen door de reclame op het hart gedrukt alle huishoudbacterien te verdelgen. Onze keuringsdienst van waren controleert alle voedsel op ongerechtigheden en in restaurants worden de keukens regelmatig gecontroleerd op schoonheid.

Opgeschrikt door voedselschandalen heeft de Europese commissie in januari een driejaars actieplan gelanceerd om ‘de veiligheid van de voedselketen van de boerderij tot de vork’ te garanderen. Naast de bestaande strenge EG-regels komen nog 80 nieuwe wetten.

Alles wat vies en voos is moet worden uitgebannen. Al ons voedsel moet voorgepakt en onder beschermende atmosfeer steriel gehouden worden. Wassen, koken, doorstralen, dateren, controleren en natuurlijk opvoeden door campagnes op te starten ter bewustwording van de gevaren van voedselvergiftiging door achteloosheid bij de bereiding.

Nee, je handen wassen voor het eten is niet meer voldoende. Dit alles heeft een negatief effect op de volksgezondheid. Het laatste jaar is een omwenteling in het medisch denken over hygiene opgetreden. Het nieuwe modewoord is het Griekse Hormesis, dat prikkeling betekent.

Wanneer je het organisme prikkelt met lage doses van anderszins schadelijke stoffen versterk je de weerstand tegen zulke stoffen. Net zoals je je conditie verbetert door je spieren gedoseerd te gebruiken, zo worden serieuze infecties voorkomen door contact met bacterien waardoor antistoffen gevormd worden.

Gedurig contact met vervuilende stoffen in het milieu stimuleert de enzymen in onze cellen die de zaak ontgiften en houdt het genetisch reparatiemechanisme in vorm. Bij dierexperimenten is het mogelijk gebleken de levensduur met veertig procent te verhogen door blootstelling aan lage doses chemicalien en straling.

Een te schone omgeving wordt momenteel zelfs gezien als de oorzaak van veel ziektes. Een aandoening die momenteel meer en meer voorkomt is astma. Je zou denken dat dat door luchtverontreiniging komt. Dat blijkt niet zo te zijn. Sterker nog, in vervuilde stedelijke omgevingen komt het minder voor dan op schone eilanden.

Hetzelfde geldt voor het ook steeds toenemende aantal gevallen van eczeem en hooikoorts. Het zijn alle drie ziektes van de bevoorrechten. Dat wil zeggen dat ze bij arme mensen en grote gezinnen veel minder voorkomen.

De daling van het aantal kinderziekten is in dit opzicht een omineus teken. Het toenemend aantal voedselvergiftigingen heeft te maken met de hygienische manier waarop eten tegenwoordig geproduceerd wordt. Wanneer het gewoonlijk een beetje bacterien en andere viezigheid zou bevatten waren we daartegen beter gewapend.

In plaats van vitaminen en mineralen toe te voegen aan allerlei voedsel zou het gezonder zijn wanneer ze kleine hoeveelheden arsenicum en legionella-bacteriën zouden bevatten.

Het zal nog wel even duren, maar de tijd komt dat op het pak Kellog’s zal staan: ‘Deze licht radioactieve cornflakes bevatten alle benodigde bacteriën en gifstoffen’.