rik in kaapstad - april 2009 - de verkiezingen
2009 is het jaar van de Zuma in Zuid-Afrika. Net als 2008 overigens, en zonder enige twijfel ook 2010, 2011 en 2012. Jacob Zuma is voorpaginanieuws in elke krant en het eerste item op het journaal, zowat elke dag. De leider van de ANC gaat zonder enige twijfel met een absolute meerderheid de aankomende verkiezingen binnenslepen, de vraag is alleen met welke marge.
Niet dat het nieuws over Zuma veel te maken heeft met de verkiezingen. De kale, bebrilde en controversiële kerel, die me vanaf posters door de hele stad begroet met dezelfde reptilische grijns die hij op zijn gezicht tovert als hij weer eens een overwinningsdansje aan het maken is buiten het gerechtshof, geniet van alle aandacht; ook al gaat het meestal om een nieuwe corruptie- of fraudeaanklacht, die hij constant weet te ontwijken, verlengen of blokkeren.
De West-Kaap, en vooral Kaapstad, is geen goede plaats om te wonen als je een duidelijk beeld wil krijgen van de mening van de meeste stemmers. Landelijk zijn de oppositiepartijen klein of ontzettend klein, en er zijn er eigenlijk maar twee die er toe doen, de “blanke” liberale DA (Democratic Alliance) en de nieuwe, slecht georganiseerde splinterpartij Cope (Congress of the People), die vaak als een Xhosa-partij wordt bestempeld. Op het platteland en in de Zulu-gebieden, vooral in de plaatsen waar de media nauwelijks vertegenwoordigd zijn en de inwoners geen telefoon of internet hebben, zien de stemmers vaak geen verschil tussen het landsbelang en het ANC-belang.
Maar de media zijn neutraal en kritisch, en de studenten en Capetonians stemmen in meerderheid DA. De blauwe T-shirts met het logo van de partij van burgemeester Helen Zille zijn veel te zien op campus, en zeker niet alleen op de rug van de rijke of blanke studenten. Dat betekent niet dat Zuma geen achterban heeft op universiteiten of onder de Kaapse bevolking. De jeugdleider van de ANC met zijn extreme standpunten over de onaantastbaarheid en heiligheid van de regerende partij, die, net als Zuma trouwens, geen opleiding heeft afgemaakt wordt even intens vervloekt als opgehemeld.
Voor een heleboel ideologische studenten die een politieke toekomst aan het plannen zijn is hij een held en een voorbeeld. Maar politiek is voor de meesten niet iets waar veel aan te veranderen is. Het is net zoiets als het weer in Nederland. Meestal is het bewolkt rotweer, en je kunt er veel over praten, zeuren en schelden, maar er is niet echt iets wat je er aan kan doen. Een partij die vier keer op rij rond zeventig procent van de stemmen haalt, met steeds meer corrupte figuren en praktijken is iets wat je als gegeven moet nemen.
Toch begint er misschien iets te veranderen. Laatst werd ik op het station door iemand aangeklampt. Omdat hij er nogal shabby uitzag dacht ik eerst dat hij me namaakzonnebrillen of gestolen parfum wou verkopen, maar hij vertelde me enthousiast dat ik ANC moest stemmen. Ik had geen zin om een discussie te beginnen, dus ik zei dat ik als buitenlander niet kon stemmen in Zuid-Afrika. Nog wilder begon hij te praten en hij verzekerde me dat zelfs buitenlanders nou mochten stemmen, maar dan wel op de ANC.
Hij had JZ zojuist persoonlijk ontmoet op de WC, met al zijn bodyguards. Als ik vandaag zou stemmen op ANC, kreeg ik morgen een huis. Met kabel-TV, twee verdiepingen en een zwembad. Zelf stemde hij niet op de partij, want Zuma was “full of shit”, maar hij had hem persoonlijk gevraagd om iedereen dit te vertellen, en wie was hij om niet de door God gekozen leider te helpen…
(Kaapstad, 11 april 2009)
Ik had Rik gevraagd eens wat te schrijven over de komende verkiezingen in Zuid Afrika. Dit is het resultaat. Hij leverde er bovendien een cartoon bij.
De vorige afleveringen: