Oorlog en leger
Oorlogen worden gevoerd met legers. Zonder legers is oorlog dus onmogelijk. Dat was de aanname die me er toe deed besluiten om dienst te gaan weigeren. Helemaal onzinnig is die aanname niet, maar toch is het geen juiste aanname. Voordat er legers waren, waren er al oorlogen tussen verschillende stammen. Oorlogen waar iedereen aan meedeed. Zoals het ei er eerder was dan de kip, zo was oorlog er al voor er legers waren. En ja, het ei was er eerder dan de kip, omdat dieren al eieren legden lang voordat de kip ontstond.

Recente oorlogen
De oorlogen die ik uit de recente geschiedenis kende, waren wel oorlogen die met legers gevoerd werden. Het kenmerk van die oorlogen is dat ze geïnitieerd werden door de leiders van landen en dat degenen die moesten gaan vechten uit het gewone volk kwamen. De belangen die leiden tot een oorlog zijn vaak de belangen van de bevoorrechte klasse, die zelf zo min mogelijk deelneemt aan de oorlogshandelingen waar ze verantwoordelijk voor is.

Vragen
Als je, in de tijd dat militaire dienstplicht nog niet opgeschort was, militaire dienst wilde weigeren dan moest je je gewetensbezwaren voor een commissie kenbaar maken en dan besliste die commissie of je werkelijk gewetensbezwaren had. ‘Wat doe je als je zus, broer of moeder door iemand met een mes wordt aangevallen?’ was een vraag die zo’n commissie graag mocht stellen, om aan te tonen dat jij, als gewetensbezwaarde, je geweldloosheid niet altijd waar kon maken. Het is een effectieve vraag. Als iemand een familielid van me aan zou vallen, met de bedoeling om dat familielid lichamelijk te schaden, dan zou ik, waarschijnlijk, wel degelijk alles doen om die persoon tegen te houden. ‘En als je land wordt aangevallen, wat dan?’ Dat is een goede vraag. Als mijn land wordt aangevallen dan doe ik wat mijn grootvader heeft gedaan; dan ga ik in het verzet.

Verdedigen of aanvallen
Ik wilde militaire dienst weigeren, niet omdat ik niet bereid was om mijn land te verdedigen, maar omdat ik niet de kans wilde lopen gedwongen te worden om andere landen aan te vallen. Ook de Duitse militairen waren gedwongen geweest om andere landen binnen te vallen. En na de Tweede Wereldoorlog werden Nederlandse militairen gedwongen de vrijheidsstrijders in Indonesië te bestrijden. Ik wilde het leger niet in omdat ik niet de kans wilde lopen een handlanger van onderdrukking te zijn. Daarbij zag ik het nut niet in van het schieten op mensen die net zoals ik gedwongen het leger in hadden gemoeten. Die beschouwde ik niet echt als de vijand. Als leiders zo nodig ruzie wilde maken, waarom vochten ze dan niet met elkaar?

Vijandschap
Zonder legers is oorlog wel degelijk mogelijk. Oorlogen worden niet gevoerd vanuit het bestaan van legers, maar vanuit het bestaan van vijandschap. Die vijandschap is, in eerste instantie, helemaal geen vijandschap tussen soldaten, maar een ruzie tussen regeringen en dus tussen de leiders van die regeringen. Het is bekend dat veel soldaten moeite hebben om andere soldaten, die toevallig tot de tegenpartij behoren, dood te schieten. Bij de inval van Normandië schoten veel soldaten met opzet veel te hoog om te voorkomen dat ze iemand zouden raken. Als je soldaten raak wil laten schieten moet je ze daar toe dwingen.

Tijdelijk bestand
In de eerste wereldoorlog werd met kerst een tijdelijk bestand getekend dat beide partijen de gelegenheid gaf om uit de loopgraven te komen en de doden op te ruimen. Dat deden de soldaten van beide kanten dan ook. Op een gegeven moment hielpen ze elkaar bij het dragen van die doden, deelden ze voedsel en sigaretten en speelden ze samen voetbal. Ze wisselden zelfs adressen uit zodat ze, na de oorlog, contact met elkaar konden opnemen. Het kostte de legeroversten de grootste moeite om de soldaten, na dat tijdelijke bestand, weer tegen elkaar aan het vechten te krijgen.

Manipulatie
Tegenwoordig worden soldaten, op allerlei manieren, getraind om ook daadwerkelijk te doden, als ze daartoe de opdracht krijgen. Daartoe worden allerlei psychologische manipulaties gebruikt om mensen ertoe te brengen iets te doen wat tegen hun natuur in gaat. De reden dat er van kindsoldaten gebruikt wordt gemaakt is dat kinderen veel makkelijker te manipuleren zijn dan volwassenen. Als je een kind dwingt zijn eigen vader te doden, dan weet je vrijwel zeker dat je dat kind alles kunt laten doen wat je ook maar wilt.

Groepsnorm
Als mensen geüniformeerd worden, en op die manier tot het zijn van een groepslid worden gedeformeerd, dan zullen ze ook sneller de neiging hebben zich aan de groepsnorm te onderwerpen. Als die groepsnorm het doden, verminken en verkrachten van de ‘vijand’ is, dan zul je je daar eerder aan onderwerpen als je allemaal hetzelfde uniform draagt.

Uniform
Het is niet voor niets dat het leger een uniform draagt. Dat is niet omdat soldaten dan niet opvallen, maar dat is juist bedoeld om op te vallen. De Engelsen droegen lange tijd rode jassen als uniform (zoals de Canadese Mounties nog steeds). En ook midden in de stad en de woestijn dragen soldaten uniformen waarbij ze in een bos wellicht niet zouden opvallen, maar in de stad en de woestijn juist wel.

Legers
Het is helaas zo dat we niet zonder een leger kunnen. Ik vind het jammer om dat te moeten erkennen, maar het is niet anders. Zolang er legers zijn, zijn legers nodig. De reden dat ik, desondanks, tegen militaire dienstplicht ben, is niet meer de aanname dat oorlog verdwijnt als er geen legers meer zijn. Ik zou willen dat dat zo was, maar helaas klopt die aanname niet.

De rol van leiders
Legers zijn ontstaan doordat samenlevingen groter zijn geworden en de verschillen tussen individuen ook. Een stamhoofd vocht zelf nog mee. Een stamhoofd dat het vechten aan anderen overliet, terwijl hij zelf niet meevocht, werd daarmee volslagen ongeloofwaardig en raakte daardoor alleen al zijn positie kwijt. Degenen die de oorlog in Irak begonnen, al die leiders van die verschillende landen, vochten zelf niet mee. Ze deelden niet in de ellende en frustratie die ze veroorzaakten en werden er op geen enkele manier op afgerekend. Ze bleven zelf thuis terwijl ze hun legers het vuile werk elders lieten opknappen. Hun positie werd er niet door aangetast.

Dienstplicht
Hoewel ik er achter kwam dat landen niet zonder legers kunnen, al was het maar om andere landen met legers te weerhouden binnen te vallen, bleef ik er van overtuigd dat ik niet anders kon dan dienstplicht te weigeren. Niet alleen militaire dienstplicht overigens, maar ook sociale dienstplicht. Ik realiseerde me steeds meer dat dienstplicht een eufemisme is voor slavernij.

Slavernij
Als ik stel dat dienstplicht gelijk staat aan slavernij, roep ik bij veel mensen weerstand op. Toch is dat een aanname die goed te verdedigen valt. Als de ene mens de ander verplicht een dienst te verrichten, dan eigent die ene mens zich de dienst van die ander toe. Dat is de kern van slavernij. Slavernij is het verplichten van de ene mens dienstbaar te zijn aan de belangen van de andere mens, zonder dat die ene mens daar zelf iets over te zeggen heeft. ‘Dienstplicht’ is feitelijk de perfecte definitie van slavernij.

In bezit nemen
Alleen als je accepteert dat het niet onjuist is dat een mens in bezit genomen kan worden, kun je accepteren dat er zoiets als dienstplicht bestaat. Of die mens in bezit genomen wordt door een ander individu, zijn of haar familie, de overheid of door de samenleving als geheel, doet daar niets aan af.

Vrijheid en verantwoordelijkheid
Natuurlijk mag een mens zichzelf wel tot een dienst verplichten. Omdat ieder mens verantwoordelijk is voor alles wat hij of zij doet, moet ieder mens ook de vrijheid hebben om zelf te beslissen tot welke diensten hij of zij zich verplicht. Dit zeg ik vanuit de aanname dat vrijheid en het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen handelen bij elkaar horen. Vrijheid is niet ongeremd kunnen doen waar je zin in hebt, maar de volledige verantwoordelijkheid nemen voor het eigen handelen. Dat betekent dat een vrij mens de verantwoordelijkheid voor het eigen handelen nooit uit handen kan en mag geven, zonder daarbij zijn of haar vrijheid op te geven.

Weigering
Ik besloot militaire dienstplicht te gaan weigeren vanuit de aanname dat er geen oorlog meer zou zijn als er geen legers meer zouden zijn, en dat dat zou betekenen dat als niemand zich meer tot militaire dienstplicht zou laten verplichten, er geen oorlog meer mogelijk zou zijn. Maar ik kwam er achter dat die aanname feitelijk niet vol te houden is. Toch besloot ik dat ik, desondanks, geen deel van het leger wilde zijn, omdat ik tot een wellicht nog radicalere conclusie kwam; dienstplicht, in welke vorm dan ook, is, in principe, gelijk aan slavernij. Daarom besloot ik niet alleen te weigeren om militaire dienstplicht te vervullen, maar elke andere vorm van dienstplicht. Ook sociale dienstplicht. Dat ik dan de kans liep in de gevangenis te belanden, nam ik op de koop toe. Liever als vrij mens in de gevangenis dan als slaaf er buiten.

Ongeschikt
Uiteindelijk besloot een psycholoog dat ik niet voor dienstplicht geschikt was. Met die aanname was ik het volledig eens. Ik ben inderdaad niet geschikt voor slavernij.