Keuze bij dementie
Veel mensen geven, terwijl ze nog helder van geest zijn, aan dat ze voor euthanasie kiezen als ze dement worden. Ze nemen, als vanzelfsprekend, aan dat ze in die toestand geen menswaardig leven meer zullen hebben. Veel mensen denken dat zelfs zeker te weten. Dat het om een aanname gaat blijkt wel uit onderstaand verhaal uit een boek met de fraaie titel ‘Een Verhelderend Boek Over Het Stromen Van Leegte’, uit het begin van onze jaartelling, dat aan de wijsgeer Liezi (Meester Alleman) wordt toegeschreven.

Vergeetachtig
Yangli Huazi (Meester Groot Innerlijk) uit de staat Song werd op middelbare leeftijd nogal vergeetachtig. Wat hij ‘s ochtends had meegemaakt was hij ‘s avonds weer vergeten, en wat hij ‘s avonds had meegemaakt was hij de volgende ochtend weer vergeten. Als hij zich op een pad bevond, vergat hij te lopen, en als hij zich in een kamer bevond, vergat hij te gaan zitten. Hij had geen idee wat er aan vandaag vooraf ging, en hij had ook geen idee wat er op vandaag zou volgen. Zijn hele familie had het gevoel dat het was alsof hij vergiftigd was. Ze gingen op bezoek bij een waarzegger, in de hoop dat die er iets over kon zeggen, maar dat kon hij niet. Ze gingen vervolgens naar een priesteres in de hoop dat zij er, door middel van bidden en smeken, iets aan kon doen, maar dat kon ze niet. Vervolgens bezochten ze een aantal dokters die het geval bestudeerden, maar ook geen resultaat boekten.

Geneesmethode
In de staat Lu (Onbezonnen) was er een Confucianist die zichzelf aanbood als medium en die zei dat hij in staat was om de situatie te kunnen wijzigen. De vrouw en kinderen van Huazi boden hem de helft van al hun bezittingen aan als hij via zijn methode resultaat zou boeken. De Confucianist zei: “Het kan niet duurzaam door waarzeggerij verkregen worden en ook van bidden en smeken hoeft men niets te verwachten. Ook een arts, die met een hectoliter medicijnen aan komt zetten, zal het niet lukken. Ik probeer zijn geest te beïnvloeden, zodat hij zijn denken gaat veranderen, in de hoop dat hij daardoor genezen wordt!” De Confucianist dwong hem naakt te zijn totdat hij om zijn kleren vroeg, hongerde hem uit totdat hij om voedsel bedelde, en sloot hem in het donker op totdat hij om licht smeekte. Tevreden deelde de Confucianist de zoon van Huazi het volgende mee: “Deze ziekte is te genezen! De wijze waarop ik dat zal doen is strikt vertrouwelijk. Deze methode wordt al generaties lang doorgegeven, zonder dat iemand het in woorden kan vatten. Als je er voor zorgt dat ik alleen met hem kan vertoeven in een kamer, afgeschermd van iedereen, zeven dagen lang, dan zal ik een poging wagen.”

Een onverwachte reactie
Na zeven dagen was deze jarenlange ziekte helemaal verdwenen. Zodra Huazi begreep wat er was gebeurd, ontstak hij in een grote razernij; hij joeg zijn vrouw weg, gaf zijn kinderen een afranseling, nam een mes en joeg de Confucianist weg. Zijn buren hielden hem tegen en vroegen waarom hij zo handelde. Huazi zei: “Vroeger was ik vergeetachtig, ik lummelde maar wat rond, zonder enig besef van het bestaan van hemel en aarde. maar sinds vandaag weet ik weer wie ik ben en wat ik hier doe. Gedurende tien jaren zorgde het lot ervoor dat het bestaan zich voordeed als niet-bestaan. Er was geen onderscheid tussen verkrijgen en verliezen, treurige en vrolijke muziek en tussen goed en kwaad. Doordat dat zo nodig verstoord moest worden, ben ik me weer helemaal bewust van al die gedachtes die dat onderscheid doen ontstaan. Nu vrees ik zowel te moeten leven als te moeten sterven, te verkrijgen en te verliezen, treurige en vrolijke muziek en goed en kwaad, en is mijn geest net zo in de war, en moet ik maar afwachten of er ooit weer een tijd komt van vergetelheid en of ik dan wel in staat zal zijn om daar naar terug te kunnen keren!”

Tevreden
De waarde van gezondheid wordt, naar mijn mening, vaak overschat. Als je zou moeten kiezen tussen een tevreden bestaan met een beperking of een ontevreden bestaan zonder ziekte en gebrek, waar zou je dan voor kiezen? De kunst van het tevreden zijn is, vind ik, veel belangrijker dan gezondheid.

Relativeren
Ik heb, al ruim twintig jaar een chronisch gebrek aan energie. Het opvallende is dat ik in die ruim twintig jaar alleen maar gelukkiger ben geworden. Door mijn beperkingen, door dat gebrek aan energie, te accepteren heb ik mezelf geheeld. Ik ben tot de ontdekking gekomen dat ik niet minder mens ben door mijn beperkingen en dat het het leven niet minder zinvol maakt. Het heeft me juist leren relativeren. Omdat ik de waarde van mijn bestaan niet meer af kan meten aan mijn maatschappelijke positie heb ik ontdekt dat de waarde van mijn bestaan in dat bestaan zelf ligt.

Rust
Mijn moeder werd, op latere leeftijd, dement. Voor het eerst van haar leven kwam er een innerlijke rust in haar. Haar leven lang had ze geprobeerd om de leegte die ze van binnen voelde te vullen door de aandacht van de mensen om haar heen op te eisen, en haar leven lang had dat er vooral voor gezorgd dat ze ergernis bij de mensen om haar heen opriep. Ook bij mij. Maar hoe dementer ze werd, hoe rustiger ze ook werd. Ze kwam, uiteindelijk, in een verpleeghuis terecht waar ze, als een baby bijna, werd verzorgd. Daar genoot ze enorm van. Dat ze blij was met de aandacht die ze kreeg, straalde ze van alle kanten uit. De mensen die haar verzorgden zagen die blijdschap en reageerden daar ook weer positief op door haar nog meer aandacht te geven. Het was alsof mijn moeder eindelijk thuis was gekomen. Eindelijk kreeg ze de aandacht die ze altijd had willen krijgen, zonder daar nog moeite voor te hoeven doen.

Essentie
Ik heb mijn moeder pas gelukkig gezien toen ze, door haar dementie, volledig afhankelijk van zorg werd. Ze hoefde niets meer en kreeg eindelijk waar ze haar hele leven lang al naar verlangd had; aandacht en liefde. Ze sprak niet meer verstaanbaar, maar haar ogen spraken des te meer. Voor het eerst van mijn leven had ik het gevoel dat ik mijn moeder zag zoals ze in essentie was.

Niet iedereen
Niet iedereen wordt gelukkig dement. Dat dementie een staat van zijn is die we na moeten streven, zal ik nooit beweren. Daar waar mijn moeder thuiskwam in haar dementie, raken anderen het gevoel van thuiszijn volslagen kwijt. Zo is het ook met de aandoening waardoor ik mijn beperkingen heb. Die aandoening heeft mijn  gevoel van eigenwaarde niet aangetast, integendeel, maar dat geldt niet voor anderen die dezelfde aandoening hebben, al was het maar omdat sommige mensen veel grotere beperkingen hebben dan ik. Ook verkeert niet iedereen in dezelfde gelukkige maatschappelijke omstandigheden als ik. Mijn levenspartner accepteert mij volledig, met al mijn beperkingen.

Beperkt in tijd
Ik neem aan dat mijn  bestaan zich afspeelt tussen het moment van mijn conceptie en het moment dat mijn hart het voorgoed begeeft. Daarvoor was ik er niet en daarna zal ik er ook niet meer zijn. Dit bestaan is beperkt in tijd en daarom alleen al wil ik er niets van missen. Natuurlijk kan ik daar anders over denken op het moment dat ik getroffen word door helse pijnen, maar dan is dat niet omdat ik dood wil, maar omdat ik die pijnen niet meer verdragen kan.

Het hele verhaal
Zolang als ik het bestaan ook maar enigszins kan verdragen wil ik blijven bestaan. Ook als ik dement wordt, ook als ik volledig vergeet wie ik ben en wat ik hier doe. Als dat het laatste hoofdstuk van mijn bestaan is, dan wil ik dat laatste hoofdstuk ook meemaken. Doodgaan vind ik niet erg, maar van het leven wil ik niets missen. Mijn leven is een verhaal en dat verhaal is pas af als het voorbij is.

Een volledig mens
Sinds ik een energiegebrek heb en weet dat dat chronisch is, heb ik me niet verzet tegen die aandoening, maar die aandoening als deel van mijn bestaan geaccepteerd. Wat daarbij geholpen heeft is dat ik er van uit ben gegaan dat er een verschil is tussen genezen en helen. Tot nu toe is er geen enkel medicijn, geen enkele therapie die mijn energiegebrek kan wegnemen. Dus is genezen geen optie. Dat wil niet zeggen dat ik niet kan helen. Ik hoef niet gezond te zijn om een heel mens te zijn. Als ik aanneem dat ik een heel en volledig mens ben zolang ik besta, dan heel ik mezelf zolang ik mezelf accepteer zoals ik ben. Met mijn gebreken. Gezondheid is niet de essentie van het leven, maar is er slechts een onderdeel van.