Leegte
Zo’n tweeduizend jaar geleden werd onderstaand verhaal opgetekend in een boek met de titel ‘Een Verhelderend Boek Over Het Stromen Van Leegte’, dat toegeschreven wordt aan Liezi (Meester Alleman).

Gelukkig worden
Lin Lei (Soort Bos) was bijna een eeuw oud. Op het einde van zijn leven liep hij, gekleed in een lappendeken, achtergebleven korenaren te zoeken in het veld. Hij zong terwijl hij liep. Kongzi (Meester Kuil oftewel Confucius), die op weg naar de staat Wei was, zag hem op het open veld, draaide zich om naar zijn leerlingen en zei: “Die bejaarde man kan veel vertellen. Wie wil proberen naar hem toe te gaan om hem te ondervragen?” Zigong (Meneer Bijdrage) bood aan om te gaan, sloeg zijn handen ineen, liep naar de man toe, boog lichtjes, zuchtte en zei: “Vadertje, zou je je niet moeten beklagen inplaats van zingend achtergebleven korenaren te verzamelen?” Lin Lei bleef niet staan en hield ook niet op met zingen. Zigong bleef zijn vraag maar herhalen en om niet al te bot te zijn reageerde Lin Lei uiteindelijk en vroeg: “Waarom zou ik mij moeten beklagen?” Zigong zei: “Toen u jong was gedroeg u zich niet ijverig. Gedurende lange tijd heeft u nergens naar gestreefd, en nu bent u oud zonder echtgenote of kinderen, terwijl u al bijna in de stervensfase beland bent. Hoe kunt u dan gelukkig zijn en zingen terwijl u achtergebleven korenaren loopt te zoeken?” Lin Lei glimlachte en zei: “Ik ben gelukkig met mijn bestaan. Juist omdat ik niet heb wat andere mensen hebben, heb ik ook geen zorgen. Toen ik jong was gedroeg ik me niet ijverig. Gedurende lange tijd heb ik nergens naar gestreefd en nu ik oud ben, heb ik geen echtgenote en kinderen. Dat is de reden dat ik, nu ik bijna in de stervensfase ben belandt, zo gelukkig ben als dit.” Zigong merkte op: “Lang leven is wat de mensen als een gunst zien, en sterven is wat de mensen als onheil zien. Hoe kan iemand gelukkig zijn als hij bijna dood gaat?” Lin Lei antwoordde: “Sterven en geboren worden, is als weggaan en terugkeren. De reden dat er sterven is, is dat niet omdat er anders geen geboorte zou zijn? Waarom zou ik geen vrede hebben met deze samenhang? Als ik vrede heb met mijn eigen zoektocht, waarom zou ik dan streven om te proberen het leven vast te houden? Waarom zou ik er geen vrede mee hebben om nu te sterven, terwijl dat een geheel vormt met mijn geboorte in het verleden?” Zigong had de woorden wel gehoord, maar begreep de betekenis niet. Hij ging terug en vertelde Fuzi (Kongzi oftewel Confucius) wat hij vernomen had. Fuzi zei: “Ik begrijp wat hij wil zeggen en het klopt; wat hij heeft verkregen heeft hij verkregen door juist niet zijn uiterste best te doen.”

Geluk verdienen
Veel mensen vinden dat een mens pas gelukkig mag zijn als hij of zij aan bepaalde voorwaarden voldoet. Je moet iets van je leven maken. Je moet ijverig zijn en ambitie hebben. Dan pas mag je je gelukkig wanen, omdat je het dan pas verdiend zou hebben. Zigong, een favoriete leerling van Confucius, was zelf zo’n streber. Dat er iemand gelukkig liep te zijn die daar niet nadrukkelijk zijn uiterste best voor had gedaan, was hem dan ook een doorn in het oog. Vandaar de suggestieve manier waarop hij zijn vragen stelde.

Een nuttig lid van de samenleving
Mensen moeten zelfredzaam zijn en er alles aan doen om zoveel mogelijk te participeren in de samenleving. Je moet niet kijken naar wat je niet kan, maar de mogelijkheden die je hebt optimaal gebruiken om zoveel mogelijk een nuttig lid van de samenleving te zijn. Dat is hoe veel politici, beleidsmakers en anderen naar hun medeburgers kijken. Je moet je best doen en ambitieus zijn, anders verdien je het niet om gelukkig te zijn. Niets zo ergerlijk als een nietsnut die daar van geniet.

Ziekte
Als je ziek bent, moet je er alles aan doen om te zorgen dat je geneest. Je moet immers streven naar gezondheid. Ik heb vaak meegemaakt dat mensen meenden kritiek op me te mogen hebben omdat ik er niet alles aan deed om ‘beter’ te worden. ‘Nou, als ik die aandoening had, dan zou ik alles proberen om er vanaf te komen,’ kreeg ik meer dan eens te horen. ‘Ik snap niet dat je accepteert dat hij daar niks aan wil doen,’ werd mijn echtgenote toegevoegd. ‘Daar gaat hij zelf over,’ zei zij dan.

Gebruik van energie
Het is niet zo dat ik de beperkingen die ik door ME/CVS heb, prettig vind. Maar de belangrijkste beperking is een tekort aan energie. Het stomste wat ik, naar mijn idee, kan doen is de weinige energie die ik heb, gebruiken in vruchteloze pogingen om ‘beter’ te worden. Er is geen enkele medische methode ontwikkeld, voor zover ik weet, waarmee ME/CVS te genezen valt. Ik heb daarom besloten om de weinige energie die ik heb te gebruiken om zoveel mogelijk van het leven te genieten. En dat doe ik juist doordat ik die energie niet ijverig gebruik om naar ‘beterschap’ te streven. Overigens blijf ik me wel op de hoogte stellen van de wetenschappelijke ontwikkelingen en zal ik, als er een veilige methode ontwikkeld wordt, die methode met liefde gebruiken om van ME/CVS te genezen. Tot die tijd accepteer ik mijn beperkingen.

Onbereikbaar geluk
Soms denk ik dat het beter zou zijn als we eens wat minder ons best deden en wat minder ijverig streefden naar het vervullen van ambities. Van hard je best doen en ijverig streven naar het vervullen van ambities is nog nooit iemand gelukkiger geworden. Ga maar na; dan streef je naar een hoge functie door hard te werken en ijverig te zijn en dan bereik je die functie. Omdat je denkt dat je alleen maar gelukkig kan en mag worden door hard je best te doen en ijverig te streven naar het vervullen van ambities, zul je dan je ambitie verleggen en zul je, als je die functie bereikt hebt, je streven verleggen naar een nog hogere functie. In plaats van te genieten van  je wortel als je hem te pakken hebt, verleng je de stok waardoor die wortel weer net zo onbereikbaar wordt.

Bereikbaarheid
Als je niet streeft naar iets dat er nog niet is, kun je genieten van datgene dat er is. Waarom zou je naar iets streven waar je misschien nooit bij kan? Dat is op zichzelf al iets om ongelukkig van te worden. En zelfs als je het bereikt dan geniet je er maar heel even van. Dan kun je beter genieten van datgene waar je wel bij kan, zonder dat je daar moeite voor hoeft te doen, zonder dat je je daarvoor in het zweet hoeft te werken.

Spreiden van aandacht
Met luiheid heeft dat niet zoveel te maken. Wel met het je niet laten verblinden door ambities. Ik heb altijd gezorgd dat mijn werkweek zo kort mogelijk was. Ik werkte om genoeg geld te verdienen om in mijn onderhoud te kunnen voorzien. Daarvoor hoefde ik niet meer dan drie dagen te werken. De rest van de dagen was ik bezig met dingen die ik leuk vond om te doen, maar waarmee ik geen geld kon of wilde verdienen. Liedjes schrijven en op meerdere sporen opnemen (zodat ik in mijn eentje als een bandje kon klinken), verhalen schrijven en basgitaar in een bandje spelen of in een koor zingen als bariton, films kijken en boeken lezen, ik was altijd wel bezig. Maar mijn arbeid hield ik, bewust, zo beperkt mogelijk. Daardoor bleef werken ook leuk en deed ik het ook optimaal. Ambities om carrière te maken heb ik nooit gehad.

Mislukt en gelukkig
‘Hoe kunt u (dan) gelukkig zijn en zingen terwijl u achtergebleven korenaren loopt te zoeken,’ vroeg Zigong aan Lin Lei. Hoe kun je, als je maatschappelijk zo mislukt bent, gelukkig zijn? Dat was de impliciete vraag. Juist door niet te streven naar het maatschappelijk gelukt zijn, was Lin Lei zo gelukkig en liep hij te zingen terwijl hij achtergebleven korenaren liep te zoeken. Dat geluk had hij verkregen door juist niet zijn uiterste best te doen. Confucius begreep dat, maar Zigong niet.

Ambities
Ambitieuze mensen zijn zelden gelukkig. Gelukkig zijn die mensen die genoeg hebben aan wat ze hebben en die niet streven naar meer. Juist omdat ik accepteer dat ik een beperkte energie heb en niet streef naar meer, geniet ik van alles wat ik met die beperkte energie nog kan doen.

Ambitieus
Ik ben blij dat ik geen ambitieus mens ben. Dan zou ik veel minder gelukkig zijn.