Ruzie in een relatie
‘In elke relatie komt wel eens ruzie voor, dat is juist gezond. Het klaart de lucht op,’ zo beweert menig psycholoog. Niet dat die conclusie getrokken is uit wetenschappelijk onderzoek, maar iedereen weet toch dat ruzie in een relatie normaal is en zelfs noodzakelijk om de lucht op te klaren. Je zou kunnen zeggen dat dat een volkswijsheid is. Zo’n wijsheid waaraan eigenlijk niemand echt twijfelt. Toch vraag ik me af of dat wel zo is.

Tornado
‘Om de zoveel tijd komt er een tornado langs of stormt het hevig, dat is juist goed. Het klaart de lucht op.’ Dat hoor je vrijwel niemand zeggen. Zeker niet als die tornado of die storm een enorme ravage heeft achtergelaten. Maar is dat met ruzie niet eigenlijk ook zo, dat elke ruzie een emotionele ravage achterlaat? En dat de stilte die er soms op ruzie volgt, vaak de spreekwoordelijke stilte voor de nieuwe storm is.

Genoeg
Ze was blij dat de ruzies tussen haar en haar man voorbij waren. Ze was die kruistochten van woorden meer dan beu, maar nu was het gelukkig al een aantal weken stil en dat luchtte haar op. En toen, zomaar ineens, kondigde hij aan dat hij wegging omdat hij er genoeg van had. Ze begreep het niet. Nu was de lucht opgeklaard en ging hij weg. ‘Ik dacht net dat het goed ging. We hadden al weken geen ruzie gehad en nou gaat hij ineens weg,’ zei ze verbijsterd tegen haar vriendin.

De schade na de storm
Als je, in de stilte na de storm, om je heen kijkt, dan zie je de enorme schade die die storm heeft veroorzaakt pas goed. Als je vervolgens niets doet dan ruim je ook de gevolgen van die storm niet op. Dan leef je een tijdje tussen die puinhopen en dan zijn er maar twee keuzes; alsnog opruimen of weggaan. Maar stel dat je de moeite doet om op te gaan ruimen terwijl je er vrijwel zeker van bent dat, als je daar bijna mee klaar bent, een nieuwe storm weer voor eenzelfde hoeveelheid puin zal zorgen, wat doe je dan?

Puinhopen
Volgens mij is een ruzie in een relatie als een tornado of als een storm. Het veroorzaakt altijd een puinhoop. Dat betekent niet dat die puinhoop niet op te ruimen valt en het kan zelfs betekenen dat de relatie beter wordt nadat de emotionele puinhoop, die door die ruzie is achtergelaten, is opgeruimd. Maar dat komt niet door de ruzie, maar door het gezamenlijk opruimen van de puinhopen die door die ruzie zijn ontstaan.

Machtsstrijd
Maar heel vaak komt het er op neer dat de een het puin ruimt dat de ander door het maken van ruzie heeft veroorzaakt. Degene die ruzie maakt is vaak de verongelijkte. Degene die vindt dat de ander tekortschiet in het bevredigen van zijn of haar behoeftes, belangen en gevoelens. Die ander dient zich te onderwerpen aan die behoeftes, belangen en gevoelens en als hij of zij dat niet doet, is het ruzie. Met andere woorden; ruzie is vaak een machtsstrijd. Een middel om iemand te onderwerpen aan de eigen behoeftes, belangen en gevoelens.

Onderwerping
Verwijten, het wijzen op tekortkomingen of op irritante gewoontes (en elke gewoonte kan als irritant worden gezien), alles kan uit de kast worden getrokken om te zorgen dat de ander zich onderwerpt. Niet alleen met psychologisch geweld, maar soms wordt ook lichamelijk geweld ingezet om de ander duidelijk te maken ‘wie hier de baas is’.

Spannend
Ik hoorde ooit een vrouw zeggen dat een relatie zonder ruzie haar maar saai leek. Ze had dan ook nooit een relatie gehad waarin er niet met enige regelmaat ruzie was. ‘Dat houdt het juist spannend,’ vond ze. Ik had sterk het vermoeden dat zij degene was die het initiatief tot die ruzies nam. Door de manier waarop ze over ruzie stond te praten, wekte ze de indruk dat zij degene was die het meest profijt had van die ruzies. Haar partner had twee keuzes; zich naar haar behoeftes, belangen en gevoelens voegen of weggaan. En als hij of zij voor die laatste optie koos, dan zou dat waarschijnlijk ook met ruzie gepaard gaan.

Misverstanden
Ruzies zijn helemaal niet noodzakelijk. Als je elkaar niet wilt onderwerpen, maar een gelijkwaardige relatie met de ander wil aangaan, dan zorg je er voor dat er geen ruzie ontstaat. Natuurlijk kun je ook dan weleens onenigheid krijgen, door een misverstand bijvoorbeeld, maar dan los je dat misverstand op voordat het tot een ruzie escaleert.

Saai?
Is je leven saai als je nooit een tornado meemaakt? Mis je iets als je niet in het oog van een storm hebt vertoefd? Is je leven niet compleet als je niet aan den lijve een tsunami hebt meegemaakt? Moet je werkelijk in een oorlogsgebied hebben vertoefd om geleefd te hebben? Ik geloof er niks van. Als het stormt ben ik liever veilig binnen. En ik ben blij dat ik in een gebied woon waar tsunami’s nooit voorkomen, waar de kans op een grote overstroming heel klein is, waar er niet regelmatig bosbranden zijn en waar de laatste oorlog negen jaar voor mijn geboorte tot een einde kwam.

Rampen voorkomen
Als dat soort rampen te voorkomen zijn, dan moet je ze voorkomen, vind ik. Dan moet je er alles aan doen om ze te voorkomen. Niet omdat die rampen niet te overleven zijn maar omdat je ze simpelweg niet uit moet dagen. Daarvoor is de schade die door dat soort rampen wordt veroorzaakt, te groot.

Tandenknarsend
Als mijn moeder haar zin wilde hebben, maakte ze ruzie. Dat was effectief. Ze was absoluut niet te harden als ze ruzie maakte, dus gaf mijn vader haar meestal haar zin. Mijn broer had de neiging om, als mijn moeder zich weer eens onmogelijk gedroeg, olie op het vuur te gooien. Daar werd ze alleen nog maar onredelijker en chagrijniger van. Als mijn moeder in haar ruzie-modes zat, dan voegden wij ons tandenknarsend. De eerste de beste gelegenheid die ik kreeg om het huis te gaan, nam ik met beide handen aan. Op mijn zeventiende ging ik het huis uit, ver weg, om maar niet meer onder het regime van mijn moeder te hoeven toeven. Liever dan nog langer thuis te wonen, ging ik in een psychiatrische inrichting werken.

Hysterie
De ruzies bij ons thuis waren helemaal niet boeiend, die waren ongelofelijk saai. Ze verliepen altijd volgens hetzelfde stramien. Als mijn moeder haar zin niet kreeg dan zag je haar gezicht vertrekken en dan wisten we dat er niet veel hoefde te gebeuren of ze ontstak in hysterie. Als we het zover lieten komen dan moesten we alles uit de kast trekken om haar weer rustig te krijgen. En de enige manier om haar echt rustig te krijgen was om haar haar zin maar te geven.

Een droom
Vanaf mijn achtste wilde ik kok worden. Ik wist dat mijn moeder daar niet echt blij mee was. Ze hield zelf niet van koken en dus was koken in haar ogen maar niks. Dat ik kok wilde worden begreep ze dan ook absoluut niet. Toen ze me duidelijk maakte dat ze mij maar een grote egoïst vond als ik mijn passie zou volgen, omdat mijn toekomstige vrouw dan immers opgescheept zou zitten met een man die altijd ’s avonds zou moeten werken, waardoor die arme vrouw al die avonden helemaal alleen moest doorbrengen, wist ik dat ik mijn droom maar beter op kon geven, omdat ik anders de oorzaak zou worden van enorme ruzies. Vooral als mijn vader het voor mij op zou nemen. Ik wist dat mijn moeder me nooit zou toestaan kok te worden en dat ze mijn vader het leven zuur zou maken als hij achter mij zou gaan staan. Dus gaf ik mijn droom op.

Een gelijkwaardige relatie
Elke ruzie in elke relatie is altijd een machtsstrijd. In een gelijkwaardige relatie is er een gelijke verdeling van macht. Als twee mensen een relatie hebben, dan betekent dit dat beiden accepteren dat de ander over zichzelf gaat. Dan onderwerp je elkaar niet en dan laat je je ook niet aan elkaar onderwerpen. Dan accepteer je wat de ander met je delen wilt en dan eis je niet meer van de ander dan de ander je wil geven.

Onderwerpen
Een relatie waarin de een zich aan de ander moet onderwerpen, beschouw ik niet als een gezonde relatie. Het spel van onderwerpen en onderworpen worden is een spel dat het geluk van mensen aantast. Dat spel wil ik niet spelen.

Ik hou niet van ruzie.