Even of oneven
Volgens de Moorsiaanse astrologie (die ik hier ter plekke verzin) is er een significant verschil tussen mensen die op een even of op een oneven dag zijn geboren. De mensen die op een even dag zijn geboren zijn praktisch van aard, terwijl degenen die op een oneven dag zijn geboren een creatieve aanleg hebben. Zo werd Mozart op 27 januari 1756 geboren, terwijl Einstein op 14 maart 1879 werd geboren. Newton werd op 4 januari 1643 geboren, Rembrandt’s geboortedatum was 15 juli 1606, Vermeer’s geboortedatum 31 oktober 1632, Stephen Hawking’s geboortedatum 8 januari 1942 en John Lennon werd op 9 oktober 1940 geboren.

Dagen en jaren
Wat opvalt is dat degenen met een creatieve aanleg daarentegen allemaal in een even jaar geboren zijn, terwijl degenen met een praktische aanleg bijna allemaal in een oneven jaar geboren zijn. De grote uitzondering is Stephen Hawking die weliswaar op een even dag geboren is, wat correleert met zijn praktische aanleg, maar ook in een even jaar geboren is, wat uitzonderlijk is. Blijkbaar worden bijzonder creatieve mensen op een oneven dag geboren in een even jaar, terwijl; bijzonder praktische mensen bijna altijd op een even dag in een oneven jaar geboren worden. Van Stephen Hawking is bekend dat hij, naast een praktische geest ook een creatieve geest had, wat wellicht verklaart waardoor hij op een even dag in een even jaar is geboren.

De uitzonderingen
Mocht u er hiermee enigszins overtuigd van zijn geraakt dat er dus wel degelijk iets in de stelling zit dat praktische mensen op een even dag, en het liefst in een oneven jaar, geboren zijn, en dat mensen met een creatieve aanleg vrijwel altijd op een oneven dag in een even jaar geboren zijn, dan moet ik u teleurstellen. Galileo Galilei werd op 15 februari 1564 geboren, René Descartes op 31 maart 1596, Voltaire op 21 november 1694, Elvis Presley op 8 januari 1935, Paul McCartney op 18 juni 1942 en Auguste Rodin op 12 november 1840.

Praktisch en creatief
Daarbij is de tegenstelling tussen mensen met een praktische en een creatieve aanleg een geconstrueerde tegenstelling. Het gaat uit van het basisidee dat praktische mensen niet creatief zouden zijn en creatieve mensen niet praktisch. Dat is natuurlijk onzin. Einstein was een wetenschapper met een zeer creatieve geest. Wetenschap kan niet zonder verbeeldingskracht. Picasso of Dali waren niet alleen creatieve kunstenaars, maar wisten hun kunst ook goed te verkopen. Dat kan niet zonder een praktische instelling.

Nattevingerwerk
De Westerse astrologie, met zijn 12 sterrenbeelden, is gebaseerd op hetzelfde soort nattevingerwerk, dat ik hier heb gebruikt om mijn eigen ‘astrologie’ te creëren. Die Westerse astrologie gaat uit van stellingnames die helemaal niet getoetst kunnen worden. Ook de herkomst van die stellingnames bevindt zich in het duister. Hoe hebben astrologen ooit bepaald dat bij een bepaald sterrenbeeld een bepaald karakter hoort? Om dat te kunnen toetsen zou je een groot aantal mensen objectief moeten kunnen indelen op een groot aantal eigenschappen om vervolgens te gaan kijken wanneer die mensen geboren zijn, tot welk sterrenbeeld ze behoren, om dan te toetsen of ze in een groot deel van die eigenschappen met elkaar overeenkomen, zonder met andere sterrenbeelden overeen te komen.

Rekenwerk
Zo’n onderzoek is zonder gebruikmaking van de rekenkracht van een computer helemaal niet uit te voeren. En zelfs als we een computer inzetten om de noodzakelijke berekeningen te maken, dan nog bepalen wij wat er berekend moet worden. Dat betekent dat we er eerst zeker van moeten zijn dat de data die we invoeren waardevrij zijn.

Vage stellingen
Zo is de astrologie nooit begonnen. Omdat astrologie zo’n vijfduizend jaar geleden is ontstaan, kunnen de maatstaven die gebruikt werden om tot astrologische inzichten te komen niet anders dan nattevingerwerk geweest zijn. Om met dat nattevingerwerk te overtuigen gebruikten de astrologen een trucje. Ze hielden de stellingen die ze gebruikten met opzet zo vaag dat iedereen zich in elke beschrijving van elk sterrenbeeld kon herkennen.

Herkenning
Als je mensen vraagt welk sterrenbeeld ze zijn en je leest ze de kwalificaties van een ander sterrenbeeld voor alsof het om hun eigen sterrenbeeld gaat, herkennen ze zichzelf daar ook in.

Naamgeving
Arthur Japin beschrijft in ‘De Zwarte met het witte hart’, de gewoonte van de samenleving waar zijn hoofdpersoon uit voortkomt, om kinderen naar de naam van de weekdag te noemen. Dat is alsof wij kinderen Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag, Vrijdag, Zaterdag of Zondag zouden noemen, afhankelijk van de dag waarop ze geboren zijn. Op zichzelf is dat niet erg, maar als je vervolgens denkt dat de dag waarop iemand geboren is, ook het karakter van iemand bepaalt, dan wordt het een ander verhaal.

Stempel
Stel dat de consensus is dat kinderen die op een Woensdag geboren zijn, altijd recalcitrant zijn en dat kinderen die op Zondag geboren zijn, geboren zijn voor het geluk, terwijl kinderen die op Maandag geboren zijn stil en teruggetrokken zijn, de kinderen die op Dinsdag geboren zijn altijd vriendelijk zijn, Donderdagkinderen niet te vertrouwen zijn en Zaterdagkinderen geboren leiders zijn. Omdat de kinderen genoemd zijn naar de dag waarop ze geboren zijn, zullen ze altijd beoordeeld worden op de eigenschappen die vanwege hun geboortedag aan hen toegeschreven worden.

Oordeel
Hetzelfde gedrag wordt dan verschillend beoordeeld afhankelijk van de dag waarop het kind geboren is. Als een kind gezien wordt als recalcitrant en ruzie krijgt met een ander kind dat als een geboren leider gezien wordt, dan is de kans groot dat de sympathie als vanzelf naar het Zaterdagkind gaat en dat het gedrag van het Woensdagkind als onsympathiek wordt beschouwd.

Verwachting
Mensen gaan zich, bijna vanzelf, gedragen naar de verwachtingen die anderen over hen hebben. Als die verwachtingen  positief zijn, heeft dat een positief effect. Als die verwachtingen negatief zijn, heeft dat een negatief effect.

Zelfvervullende voorspelling
Een kind dat bij ons op een woensdag geboren wordt, wordt daardoor niet in een verwachtingspatroon gevangen. In een cultuur waarin men gelooft dat de dag van geboorte het karakter van een mens bepaalt, wel. Woensdagen gaan zich dan, omdat dat van hen verwacht wordt, recalcitrant gedragen, wat voor de gemeenschap een bewijs is dat als iemand op een Woensdag geboren wordt, dat vanzelf leidt tot recalcitrant gedrag.
Dat is een zelf vervullende voorspelling.

Hokjesdenken
Zo wordt het idee dat de dag waarop je geboren bent je karakter bepaalt vanzelf waar. En dat is precies het gevaar van dit soort hokjesdenken. Door er in te geloven wordt het waar. Maar als een andere samenleving een ander karakter zou toekennen aan de dagen waarop iemand geboren wordt, en degenen die op woensdag geboren worden juist als uitermate sociaal en zachtaardig zouden beschouwen, dan zouden degenen die op woensdag geboren worden zich daar net zo aan aanpassen. En dan zou dat aanpas-gedrag ertoe leiden dat het idee dat Woensdagen allemaal sociaal en zachtaardig zijn vanzelf bevestigd wordt.

Nadruk
Ik denk dat astrologie, voor degenen die er in geloven, op dezelfde manier bevestigend werkt. En dat het feitelijk op dezelfde manier is ontstaan. Iemand beweert dat Watermannen een neiging hebben om dromerig te zijn en als iemand als waterman geboren blijkt te zijn, dan wordt die dromerige kant die vrijwel iedereen wel heeft, benadrukt. Dan gaan watermannen die in astrologie geloven, zich daar ook naar gedragen, omdat ze er zich in herkennen.

Kanten
Maar als je watermannen juist als realistisch beschouwt, gaan watermannen die in astrologie geloven zich dáár juist in herkennen en zullen ze die kant van zichzelf benadrukken. Want iedereen heeft zowel een dromerige als een realistische kant in zich.

Alles hangt samen
Astrologie is geen wetenschap. Dat kan ook niet, omdat astrologie er vanuit gaat dat alles met alles samenhangt. Dat is overigens geen vreemd uitgangspunt, omdat inderdaad alles met alles samenhangt, maar daardoor is het onmogelijk om tot conclusies te komen die altijd gelden. De hoeveelheid data is gewoonweg te groot. We zijn niet in staat om al die verbindingen te kunnen kennen en kunnen niet anders dan stukjes met elkaar te verbinden door alle andere verbindingen te negeren. Onze hersenen en onze zintuigen zijn niet in staat alles als één totaal te zien.

Verbanden
Elke wetenschappelijke bewering gaat altijd, noodgedwongen, over een deel van de werkelijkheid. We kunnen nog wel begrijpen hoe tien verschillende zaken op elkaar inwerken, maar hoe verder zaken van elkaar verwijderd zijn, hoe moeilijker het is om eventuele verbanden vast te kunnen stellen.

Pretentie
Dat is waarom ik niet in Astrologie geloof. Of misschien moet ik zeggen dat dat is waarom ik niet in astrologen geloof. De pretentie dat je zou kunnen weten hoe alles met alles samenhangt, stuit me tegen de borst.

Onwaarschijnlijk
Dat je een jaar in twaalf sterrenbeelden zou kunnen opdelen en dat je daardoor de aard van mensen zou kunnen doorgronden, acht ik net zo onwaarschijnlijk als dat je zou kunnen bepalen wat het karakter van iemand is afhankelijk de weekdag waarop diegene geboren is, of, zoals in de Chinese astrologie, in welk jaar iemand geboren is.

Oneven en even
Ik ben op een oneven dag in een even jaar geboren. Ik geloof niet dat dat van invloed is geweest op wie ik uiteindelijk geworden ben, of met welke eigenschappen ik geboren ben.

Zelfs in mijn eigen flauwekul wens ik niet te geloven.