Landelijke en lokale overheid
Dat de landelijke overheid allerlei taken naar gemeentes overgeheveld heeft was om verschillende redenen geen goed idee. Het argument dat de gemeente dichter bij de burgers zou staan dan de landelijke overheid lijkt redelijk, maar is dat helemaal niet. Doordat vrijwel alle lokale kranten zijn verdwenen is het voor burgers nauwelijks nog mogelijk om goed geïnformeerd te worden over de lokale overheid. Dat geldt niet voor de landelijke overheid. Die informatie is goed toegankelijk, niet alleen via kranten, maar ook via andere landelijke media.

Dicht bij de burger
Over het algemeen kunnen we ons beter en gemakkelijker informeren over de besluiten die er in Den Haag genomen worden dan over de besluiten die genomen worden in de stad waar we wonen. Daardoor staat de landelijke politiek feitelijk dichter bij onze politieke beleving dan de gemeentepolitiek. Dat de gemeente dichter bij de burger zou staan, en daardoor beter zou kunnen besluiten wat goed voor die burger is, beschouw ik dan ook als een drogreden.

Rechtsongelijkheid
Er is nog een reden waarom het een slecht idee is om gemeentes verantwoordelijk te maken voor allerlei zorg voor diens inwoners en dat is dat het rechtsongelijkheid in de hand werkt. Hoe je als burger, al dan niet, een beroep op de gemeente kan doen voor ondersteuning, hangt nu van de lokale politiek af. Hoe je ondersteund wordt of niet, hangt van de gemeente af waar je woont.

Ondersteuning
In de ene gemeente krijg je bepaalde ondersteuning wel, maar in een andere gemeente niet. Vooral in de armste gemeentes zullen inwoners logischerwijze het minst ondersteund worden, terwijl daar juist de meeste mensen wonen die die ondersteuning het hardst nodig hebben. In de armste gemeentes wonen immers ook de armste mensen.

Gelijke behandeling in gelijke gevallen
Dat betekent dat de rechten van burgers in Nederland niet overal meer gelijk zijn. Dat gaat tegen de geest van de grondwet in. Alle burgers horen in gelijke gevallen gelijk behandeld te worden. Dat is niet zo als gemeentes de verantwoordelijkheid hebben voor het al dan niet ondersteunen van burgers. Die verantwoordelijkheid hoort bij de landelijke politiek thuis.

Korting op korting
Hoewel gemeentes er steeds meer taken bij krijgen, worden ze tegelijkertijd geacht met minder geld toe te kunnen. De stad Utrecht krijgt, zo werd recent bekend, weer minder geld van het Rijk. Daardoor wordt die stad gedwongen extra te bezuinigen. Dat betekent bijvoorbeeld dat de wijk Overvecht het jaarlijks met ruim zevenhonderdduizend euro minder moet doen, terwijl die wijk dat geld hard nodig heeft om de leefbaarheid te bevorderen.

Klachtenbehandeling
De gemeente wil ook de inzet van Toezicht en Handhaving, bij meldingen en klachten van bewoners over de openbare ruimte, halveren. Dat betekent dat bewoners eerder naar de rechter zullen moeten stappen als ze klachten hebben. Of dat uiteindelijk goedkoper is voor de gemeente is maar de vraag. Vast staat dat het belastender is voor de rechterlijke macht. En dat het voor de samenleving als geheel wel eens veel duurder zou kunnen blijken te zijn.

Brede bezuinigingen
De gemeente wil eveneens op de bijzondere bijstand besparen. Ook op voorlichting en educatie over alcohol en drugs wordt er bezuinigd, net als op het ondersteunen van jongeren als het om misbruik, ongewenste zwangerschap, traumaverwerking en het bewaken van seksuele grenzen gaat. Het ondersteunen van jonge gezinnen met speciale opvoedvragen wordt zelfs helemaal wegbezuinigd.

“Zoveel mogelijk ontzien”
De verantwoordelijke wethouder probeert ons evenwel gerust te stellen omdat ‘onze uitgangspunten zijn dat we mensen in een kwetsbare positie en kinderen zoveel mogelijk ontzien’. Het had dus nog erger gekund, wil ze maar zeggen. Maar als ik bovenstaande voorbeelden bekijk, kan ik dat echt niet zien als het ontzien van kinderen en mensen in een kwetsbare positie.

Een rijk land
Ik ben zeventig jaar oud. Ik leef in een Nederland dat rijker is dan ooit. We bezitten spullen waarvan we vroeger nog niet eens konden dromen. Er zijn meer miljonairs en miljardairs dan ooit. En dan zou het toch noodzakelijk zijn om te blijven bezuinigen op het ondersteunen van mensen die dat hard nodig hebben. Kan iemand mij uitleggen hoe het in godsnaam mogelijk is dat een rijk land als Nederland minder te besteden heeft aan burgers in nood dan datzelfde Nederland toen het nog een stuk armer was?

Ik begrijp daar niets van.

Meer taken, minder geld
Wat ik ook niet begrijp is waarom gemeentes accepteren dat ze steeds meer taken op hun bordje krijgen, terwijl ze steeds minder geld krijgen om de uitvoering van die taken te kunnen bekostigen. Kunnen of willen ze zich daar niet tegen verzetten?

Welzijn van burgers
Wat ik nog minder begrijp is hoe landelijke politici er alles aan doen om hun verantwoordelijkheden niet op zich te nemen, maar daar anderen mee opzadelen. Alsof het welzijn van burgers hen niet echt boeit. Of ben ik nou te cynisch?

Verantwoordelijkheid
Naar mijn idee is de hele politiek in Nederland verantwoordelijk voor de staat van ons land en voor de manier waarop er steeds weer bezuinigd wordt op de noden van de zwakkeren onder ons ten bate van degenen die dat niet nodig hebben.

Het geld
‘Ja, maar het geld moet er wel zijn’, hoor ik een politicus in gedachte al zeggen. Er is een tijd geweest dat we het als vanzelfsprekend beschouwden dat de sterkste schouders ook de zwaarste lasten zouden moeten dragen. Dat hoe rijker je was, hoe groter jouw bijdrage geacht werd te zijn aan die samenleving waar je je rijkdom aan te danken had.

Belastingschalen
Dat betekende dat sommige veelverdieners over een deel van hun inkomen zo’n zeventig procent belasting betaalden. Overigens alleen over dat deel wat ze meer verdienden dan anderen. Ook voor hen was een deel van hun inkomen belastingvrij, betaalden ze over het deel daarboven vijfendertig procent belasting, het deel daarboven vijftig procent en pas over het deel daarboven zestig of zeventig procent.

Meer betalen?
Als zo iemand beweerde meer belasting te moeten betalen dan een ander, ‘vergaten’ ze te vermelden dat dat alleen maar voor het bedrag gold dat ze meer dan die ander verdienden.

De slimme belastingtrucs
Die belastingtarieven golden en gelden overigens vooral voor belasting op arbeid. Het vreemde is dat je over geld dat je door aandelen en beleggingen ‘verdient’ minder belasting betaalt. Aanzienlijk minder zelfs. Slechts vijftien procent. En zelfs dat bedrag kun je nog ontwijken met behulp van slimme accountants.

Het buigen der regels
Stel dat een multimiljardair ieder jaar tweehonderd miljoen aan dividend krijgt uitgekeerd van aandelen die ze via een erfenis heeft verkregen, dan zou daar eigenlijk dertig miljoen van naar de schatkist moeten gaan. In werkelijkheid weet zo’n multimiljardair de regels zo te buigen dat ze totaal geen belasting betaalt. Als die persoon zeventig procent belasting over dat bedrag zou moeten betalen dan zou ze nog steeds zestig miljoen per jaar binnenkrijgen, zonder daar iets voor te hoeven doen.

Redelijke belastingheffingen
Dan zouden wij als samenleving jaarlijks honderdveertig miljoen meer te besteden hebben. Dat betekent dat we dan honderdveertig miljoen per jaar minder zouden hoeven bezuinigen. Alleen al omdat we één rijk iemand iets redelijker zouden belasten. Als we dat met iedereen zouden doen die meer dan een half miljoen euro per jaar aan inkomsten heeft (door arbeid, door aandelen of beleggingen), dan zouden we helemaal niet hoeven bezuinigen.

Geld zat
Dan zouden we veel meer in onze samenleving kunnen investeren. Dan zouden we de zorg, het onderwijs, maatschappelijk werk, klimaatmaatregelen, betaalbaar wonen, etc. ruimschoots kunnen bekostigen. Dan zouden we geld genoeg hebben om het bestaansrecht van iedereen te waarborgen.

Foute keuzes
Dat we iedere keer weer ‘moeten’ bezuinigen ten koste van de mensen die ondersteuning en zorg hard nodig hebben, is een keuze die de politiek maakt door het investeringsklimaat als prioriteit te beschouwen, met als gevolg het verlagen van de belastingen voor mensen die dat niet nodig hebben, en door te bezuinigen op allerlei zaken waarmee de mensen die dat hard nodig hebben ondersteund zouden kunnen worden.

Trickle-up economie
Het is een keuze tussen de belangen van de bevoorrechte klasse en degenen die minder of niet bevoorrecht zijn. Het wordt tijd dat de politiek kiest voor de belangen van degenen die niet of minder bevoorrecht zijn. En nee VVD, niet vooral voor de mensen in het middenveld, maar met name voor de mensen onderaan. Als je die omhoog helpt, stijgt het middenveld vanzelf. Je zou dat een trickle-up-economie kunnen noemen.

Stabiliteit
Alleen als het fundament van de samenleving verstevigd wordt, is een stabiele samenleving mogelijk waarin het bestaansrecht van iedereen gewaarborgd wordt. Pas als de minst bevoorrechte persoon zich geen zorgen hoeft te maken over zijn bestaansrecht, kunnen we zeggen dat onze samenleving een stabiele samenleving is.

Paradijs
En in zo’n samenleving wil ik, met alle liefde, best de minst bevoorrechte persoon zijn. Alleen al omdat zo’n samenleving het paradijs op aarde het dichtst benadert. En dat zou ik, zelfs als de minst bevoorrechte persoon onder ons, wel eens willen meemaken!