Wereldmunt
Vanmorgen werd ik wakker met een revolutionair idee in de kop. Voordat ik het weer vergeten ben, schrijf ik het maar even op. De essentie van het idee is het ontwikkelen van een nieuwe, wereldwijde munteenheid. Voor het gemak noem ik die munteenheid de WOCO (World Coin). Die WOCO wordt uit het niets gecreëerd. Dat is niet zo vreemd want alle geld is en wordt uit het niets gecreëerd. De Centrale Bank in Europa drukt gewoon geld bij als dat gunstig lijkt voor de economie. Ook commerciële banken kunnen geld uit het niets doen ontstaan, zoals geld ook weer in het niets kan verdampen. Dat komt omdat geld op zichzelf geen enkele waarde heeft en ook niet staat voor iets van waarde. Dat is niet altijd zo geweest. Een zilveren of gouden munt was evenveel waard als het materiaal waar het uit bestond. Maar bij papiergeld wordt de waarde al lang niet meer bepaald door goud of zilver. Je kan zeggen dat geld de waarde heeft die de gek er voor geeft. Als niemand meer vertrouwen heeft in de waarde van een munt dan verliest die munt zijn waarde. Als niemand meer vertrouwen heeft in de dollar, dan is die dollar ook niks meer waard. De miljarden van een miljardair zijn alleen maar zoveel waard als de waarde die wij er aan toekennen. Zo was de Zimbabwaanse dollar op een gegeven moment nog maar zo weinig waard dat je er 12 miljard van nodig had om een brood te kunnen kopen. Laatst zag ik een biljet van 12,5 miljard Zimbabwaanse dollars te koop voor € 12,50. Dat was me te duur, dus heb ik het maar niet gekocht. Zoals ik al zei; een munteenheid heeft de waarde die wij er aan toekennen.

Schelpen, munten of woco?
Dus stel dat we een munt creëren die zijn eigen waarde heeft. Een waarde die wij bepalen. En dat we alleen nog maar in die munt zouden betalen. Dan zouden alle andere munteenheden hun waarde verliezen. Dat is niet enkel denkbeeldig. Er is een cultuur geweest die kauri-schelpen als betaalmiddel had. Hoe meer van die schelpen je had, hoe rijker je was. Totdat die cultuur door een Europese mogendheid werd bezet. Die verklaarde dat er geen transacties meer gedaan mochten worden met die kauri-schelpen omdat alleen de munteenheid van die mogendheid gebruikt mocht worden. Dat zorgde er in één klap voor dat alle rijkdom in kauri-schelpen niets meer waard was. Je kon er immers niks meer mee kopen. Stel dus dat we, wereldwijd, besluiten alleen nog maar met de WOCO te betalen en alle andere munteenheden zouden negeren. Dan zouden al die miljarden van al die miljardairs geen enkele waarde meer hebben.

Maar waarom zou je een nieuwe munteenheid creëren?
Stel dat er een munteenheid is die gebaseerd is op de waarde van gelijkheid. Die ieder mens die geboren wordt een basisbedrag toekent als erkenning van het bestaansrecht van die persoon. Stel dat er, op het moment dat je wordt geboren 240.000 WOCO in jouw naam ontstaat. Dat is het geld waar jij aanspraak op kunt maken, simpelweg door geboren te worden. Daar mogen je ouders, om jou te kunnen onderhouden 200 WOCO per maand van gebruiken. Dat is 43.200 WOCO in achttien jaar. Dan heb je, op je achttiende verjaardag nog 196.800 WOCO tegoed. Daar kun je dan, zonder er iets voor te hoeven doen, aanspraak op maken. Je kunt dat geld gebruiken om van te leven, om in een zaak te investeren, om mee te gokken, of om als spaarpotje weg te zetten voor je oude dag. Het is jouw geld, dus daar ga jij over.

Een gelijke start
Op deze manier heeft iedere wereldburger een gelijke start in het leven. Dat het mensen vervolgens vrij staat om te kijken of ze rijker kunnen worden, spreekt voor zich. Als je het handig aanpakt kan en mag je van die 240.000 WOCO die je als startkapitaal hebt, natuurlijk rustig het tienvoudige of zelfs honderdvoudige of meer maken. Maar als je sterft dan verdwijnt jouw persoonlijke rijkdom ook weer. Hoeveel je ook bezit. Dat wil niet zeggen dat je geen bezittingen kunt laten overerven, maar geld is niet overerfbaar. Dat betekent dat ieder mens de kans krijgt om stinkend rijk te worden, een enorme bulk geld te vergaren, maar dat moet hij of zij dan wel zelf opmaken, omdat de basis van geldbezit gekoppeld is aan zijn bestaan en niet overerfbaar is.

Niet inwisselbaar
Wat ook belangrijk is, is dat de WOCO niet inwisselbaar is voor of met andere munteenheden. De waarde van de WOCO staat los van de waarde van andere munteenheden. Omdat iedereen bij zijn of haar geboorte recht krijgt op eenzelfde basisbedrag (omdat hij of zij door geboren te worden dat geld zelf, bij wijze van spreken, heeft gecreëerd), is de waarde van de WOCO gebaseerd op de waarde van het menselijk bestaan.

Munten en schelpen
Mensen die nu stinkend rijk zijn zullen daar niet blij mee zijn, zeker niet als ze rijk zijn geworden door een erfenis. Want als die WOCO zou ontstaan, dan kunnen mensen die nu in armoede geboren worden gezamenlijk besluiten dat ze alleen nog maar in de WOCO willen handelen. Dat ze geen enkele andere munteenheid meer als betaalmiddel wensen te accepteren. Dat betekent dat munteenheden als de dollar, de yen, de roebel en de euro in één klap hun waarde verliezen. Dan zijn miljardairs in die munteenheden in dezelfde situatie waar de mensen die rijk waren in kauri-schelpen zaten toen een Europese mogendheid de waarde van hun schelpgeld nietig verklaarde en alleen de waarde van de munteenheid van die Europese mogendheid als wettig betaalmiddel toestond.

Geld en mensen
Het meest revolutionaire van dit idee is dat het bestaan van geld gekoppeld wordt aan het bestaan van mensen, van individuen. Dat betekent ook dat je, als je individuen hun bestaansrecht ontneemt, daarmee ook het bestaansrecht van het geld dat aan hen gekoppeld is vernietigt. Dan zullen mensen die van geld houden vanzelf ook van hun medemensen moeten houden, alleen al omdat dat de scheppers van geld zijn. Want in dit idee schept ieder individu, door zijn of haar geboorte, vanzelf 240.000 WOCO. De hoeveelheid geld die dan wereldwijd aanwezig is wordt bepaald door het aantal mensen dat bestaat. Dat betekent dat er bij een wereldbevolking van 8 miljard mensen in totaal 2.720.000.000.000.000 WOCO zullen zijn ontstaan. Als de wereldbevolking groeit, groeit ook de hoeveelheid geld, als de wereldbevolking slinkt, slinkt de geldhoeveelheid ook.

Geld als middel
Doordat geld niet overerfbaar is, maar goederen wel, zal geld zijn oorspronkelijke functie terugkrijgen en wordt het weer een middel om het ruilen van goederen en diensten makkelijker te maken, in plaats van een doel op zichzelf. Het vergaren van geld heeft dan immers geen zin. Ook zorgt het ervoor dat iedereen, qua geld, met een gelijk speelveld begint.

Dromen
Ja hoor, ik besef heus wel dat dit idee zo revolutionair is dat de kans dat het ooit uitgevoerd zal worden niet heel erg groot is. Dat geldt ook voor het droombeeld van een wereld zonder oorlog, zonder honger en zonder uitbuiting. Het is een utopie. Een droombeeld. Maar het hebben van dromen is niet verkeerd. Per slot van rekening zou onze werkelijkheid er heel anders uit zien als we niet hadden durven dromen.

Van nachtmerrie naar gelijkheid?
Maar gebruik je imaginaire kracht maar eens om je te realiseren wat er zou gebeuren als dit droombeeld werkelijkheid zou worden. Hoe wezenlijk anders menselijke verhoudingen zouden worden. Wat het zou betekenen voor de gelijkheid van alle mensen. Hoe in dit droombeeld recht zou worden gedaan aan gelijkheid, vrijheid en verwantschap tussen alle mensen. En bedenk dan dat de werkelijkheid daarmee vergeleken feitelijk een nachtmerrie is voor iedereen die nu als minderwaardig geboren wordt. De vraag is dan; kunnen we die nachtmerrie vervangen door een droombeeld van gelijkheid of is dat echt een onmogelijke utopie?