Ontgroenen
Wat is het nut van ontgroenen? Dat is een vraag die me bezig blijft houden. Het is niet dat ik het doel van ontgroenen niet zie, maar het nut ervan ontgaat me. Het doel van ontgroenen is om het lidmaatschap van een groep moeilijker te maken en om op die manier te kunnen bepalen wie er bij die groep mogen horen en wie niet. De groepen die aan ontgroening doen beschouwen zichzelf als exclusief. Als je de ontgroening hebt doorstaan en je bent lid geworden van die groep dan behoor je tot een ‘elite’.

Vernederen
Dat geldt voor studentenverenigingen maar ook voor criminele organisaties. Net zo min als bij studentenvereniging Vindicat kun je zomaar lid worden van een motorclub als de Hell’s Angels. Eerst zul je moeten bewijzen dat je het waard bent om lid te mogen zijn van zo’n club. En vreemd genoeg gaat dat vrijwel altijd met vernederen gepaard. Dat je geacht wordt je mond te houden over de excessen die binnen zo’n club plaatsvinden, is ook een overeenkomst.

Diskwalificatie
Waarom willen mensen lid worden van een club waarvoor ze zich eerst moeten laten vernederen? Persoonlijk zou ik er nooit voor kiezen om me te laten ontgroenen om bij een vereniging of club te mogen horen. Mensen die menen dat het vernederen van medemensen, in wat voor een situatie dan ook, acceptabel is, zijn niet de mensen waarmee ik me zou willen associëren. Het ontgroenen is op zichzelf al een reden waarom, in mijn optiek, zo’n vereniging of club zich diskwalificeert.

De grenzen
Dat ontgroenen zo nu en dan tot excessen leidt, is algemeen bekend. Dat heeft deels te maken met het feit dat van te voren niet bekend wordt gemaakt waaruit die ontgroening precies zal bestaan en aan welke regels zo’n ontgroening precies moet voldoen. Daardoor is het voor degenen die ontgroend worden nooit duidelijk hoever degenen die ontgroenen mogen en zullen gaan. Daardoor is er altijd een risico dat degenen die anderen ontgroenen en degenen die zich laten ontgroenen zich mee laten slepen met de teneur van het moment.

Gestoord en bruut
In 2018 leidde dat tot de dood van Sanda Dia. Hij wilde lid worden van Reuzegom, een inmiddels opgeheven studentenvereniging in Leuven. Die studentenvereniging noemde hun aspirantleden ‘schachten’. Degene die leiding had over het ontgroeningsritueel werd ‘schachtentemmer’ genoemd. De schachtentemmer van 2018 had zich voorgenomen er dat jaar ‘een gestoord bruut jaar’ van te maken. En gestoord en bruut was de manier waarop Sanda Dia dat jaar werd ontgroend.

Loopbaan
In tegenstelling tot de andere leden van de studentenvereniging, had geen van Sanda Dia’s ouders een eliteberoep. Zijn vader was een arbeider, afkomstig uit Mauritanië. Sanda Dia, die op zijn twintigste in zijn derde studiejaar zat, wilde graag bij de studentenvereniging Reuzegom omdat hij hoopte op die manier aan de juiste contacten te komen in zijn verdere loopbaan.

Netwerk
Zo’n gekke gedachte was dat niet. De leden van deze studentenvereniging konden, door hun afkomst en door hun lidmaatschap van Reuzegom, rekenen op een goed netwerk. Lid zijn van zo’n studentenvereniging was heel gunstig voor je loopbaan.

Een objectieve rechter
Toen gekeken werd welke rechter de achttien leden die door hun ontgroening de dood van Sanda Dia hadden veroorzaakt, hun zaak objectief kon bekijken viel dat nog niet mee, omdat het even zoeken was naar een rechtbank waar niet de vader van één van de verdachten rechter is.

Extra harde aanpak
Samen met Sanda Dia waren er nog twee aspirantleden die deze ontgroening moesten doorstaan, maar die hoefden niet het buitensporige geweld te doorstaan dat hem werd aangedaan. Het is niet ondenkbaar dat zijn eenvoudige afkomst daar een rol in heeft gespeeld. Wellicht pakte men hem extra hard aan om ervoor te zorgen dat hij af zou haken. Maar wat ook de reden geweest mag zijn, de details van zijn ontgroening zijn te gruwelijk voor woorden.

De details
Eerst werd hij gedwongen zoveel alcohol te drinken tot hij bewusteloos was. Toen knipten ze zijn haar, smeerden daar chocopasta in en spoten er ketchup op. Vervolgens werd hij, nog steeds bewusteloos naar zijn kamer gebracht om uit te slapen. Wel maakten ze de kranen onklaar zodat hij, als hij wakker werd, geen water kon drinken.

Meer details
De dag daarop werd hij naar buiten meegenomen waar hij een kuil moest graven die gevuld werd met ijskoud water. Daar moest hij in gaan staan, bij een temperatuur van zes graden. Ook werd hij gedwongen vele liters vissaus te drinken en alen en levende goudvissen te eten terwijl de ouderejaars over hem heen poepten en urineerden. Vervolgens werd er een muis door de blender gedaan die hij ook op moest drinken.

Te laat naar het ziekenhuis
Uiteindelijk lag hij in een foetushouding op de grond terwijl hij merkwaardige geluiden maakte. Pas na een hele tijd werd hij, uiteindelijk, naar het ziekenhuis gebracht. Daar werd vastgesteld dat zijn lichaamstemperatuur naar 27,2 graden gezakt was en dat het zoutgehalte in zijn lichaam zo hoog was dat meerdere organen het hadden begeven.

Het wissen van sporen
Dat degenen die verantwoordelijk waren voor deze uit de hand gelopen ontgroening wisten dat ze fout zaten, bleek wel uit het feit dat ze alle sporen probeerden uit te wissen. De kamer waarin Sanda Dia zijn roes had uitgeslapen werd grondig schoongemaakt voordat zijn ouders konden zien hoe die kamer van boven tot onder onder het braaksel had gezeten of hoe ze de kranen onbruikbaar hadden gemaakt. Ook wisten ze hun whatsappgesprekken, waarin ze het urenlang onderling hadden gehad over de belabberde toestand van Sanda Dia, zonder dat ze de moeite hadden genomen om in te grijpen.

Minimale straf
In eerste instantie kwamen ze daar nog mee weg ook. De Katholieke Universiteit Leuven gaf de drie hoofddaders bij wijze van straf een sociale opdracht van nog geen week. En ze moesten ook nog een paper schrijven. Zaak afgedaan.

Toch voor de rechter
Zo leek het. Maar onlangs werd bekend dat de zaak nu toch voor de rechter komt. De achttien leden van Reuzegom die verantwoordelijk waren voor de afschuwelijke dood van Sanda Dia kunnen daar ieder een gevangenisstraf voor krijgen van tien jaar.

Eerste hulp
Eerdere ontgroeningen van deze studentenvereniging waren ook niet altijd bepaald zachtaardig geweest. Zo waren schachten al eens op de Eerste Hulp terechtgekomen  omdat ze tabasco op hun penis en anus hadden moeten smeren.

“Terechte arrogantie”
Reuzegom werd in 1946 opgericht en is, na de dood van Sanda Dia, opgeheven. Van deze elitaire studentenvereniging waren ongeveer 30 jonge mannen lid. Allemaal studenten rechtsgeleerdheid en handel aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hun slogan was ‘100 procent terechte Antwerpse arrogantie’.

Wennen aan vernederingen
Het is niet de eerste keer dat een ontgroening zo uit de hand loopt dat iemand het met de dood moet bekopen. En ik ben bang dat het ook niet de laatste keer zal zijn. Toch zullen er mensen zijn die zullen zeggen dat dit ‘slechts’ excessen zijn en dat ontgroeningen wel degelijk nut hebben. Zo wen je al aan het feit dat je later in je loopbaan ook vaak vernederd zal worden.

Recht op vernederen?
De vraag is evenwel of die vernederingen die je moet doorstaan in je latere loopbaan niet samenhangen met de vernederingen die je je hebt moeten laten welgevallen toen je lid wilde worden van ‘de club’. Als het lid zijn van een elitaire studentenvereniging je, door het netwerk dat je dan opbouwt, een grotere kans geeft op een belangrijke positie in de maatschappij, dan is het logisch dat je je gaat gedragen naar de mores van de groep waar je toe behoort. En bij die mores hoort dat je het recht op vernederen verkrijgt door je te laten vernederen.

Rechters van de toekomst?
Let wel, als de leden van Reuzegom niet worden gestraft voor het veroorzaken van de dood van Sanda Dia, is de kans groot dat zij de rechters van de toekomst worden. Hoe rechtvaardig kan iemand zijn die zichzelf heeft toegestaan een medemens zo te vernederen dat hij dat niet heeft overleefd? Moet zo iemand dan rechtspreken over iemand die verdacht wordt van zoiets onbenulligs als een winkeldiefstal bijvoorbeeld? En dan bedoel ik onbenullig in verhouding met het doden van een medemens.

Mechanismen
En is het niet tekenend dat de bovenlaag van de samenleving zich, in het exclusief maken van hun organisaties van dezelfde mechanismen bedient als de maffia of een criminele motorclub?

Agressie
Vernederen is altijd een daad van agressie.

Kiezen voor ontgroenen betekent kiezen voor blinde gehoorzaamheid
Als je er voor kiest om je te laten ontgroenen, bij wat voor een club dan ook, dan kies je er voor om een blinde gehoorzaamheid aan die club te accepteren. Dat is de functie van ontgroenen. Je maakt kenbaar dat je je persoonlijke verantwoordelijkheid ondergeschikt maakt aan de gehoorzaamheid aan de normen en belangen van de club waar je deel van wilt uitmaken.

Waarom
Degenen die zich laten vernederen doen dat immers door gehoorzaam te doen wat degenen die hun vernederen van hun vragen. Hoe krankzinnig die vragen ook zijn. Waarom zou je anders op commando zoveel alcohol drinken dat je er bewusteloos van raakt? Waarom zou je anders een kuil graven om die met ijskoud water te vullen om er vervolgens in te gaan staan? Waarom zou je anders liters vissaus drinken en levende alen en goudvissen naar binnen slikken? Waarom zou je anders accepteren dat er over je heen gepoept en gepiest wordt?

Gehoorzaam tot in het absurde
Het doel van ontgroenen is om er achter te komen of je bereid bent om tot in het absurde gehoorzaam te zijn aan degenen die ‘boven’ je staan.
Befehl ist Befehl.
Ontgroenen is fascisme.

Recht op vernederen?
In 2020 werd het ontgroenen, vanwege covid19 door de regering als onwenselijk gezien. Sommige vertegenwoordigers van studentenverenigingen protesteerden hiertegen omdat ze vonden dat ze daarmee in hun vrijheid werden aangetast. Alsof er een recht op vernederen bestaat. Alsof jouw persoonlijke vrijheid wordt aangetast als je anderen niet mag vernederen.

Fascistische organisaties
Dat een groot aantal studentenverenigingen nog steeds (de wens heeft om te) ontgroenen betekent dat die studentenverenigingen in feite fascistische organisaties zijn. Zo’n absurde gehoorzaamheidscultuur hoort in een vrije samenleving niet thuis. Feitelijk zouden we, bij het selecteren van mensen voor belangrijke functies in de maatschappij, iedereen die lid is geweest van een studentenvereniging waar je alleen maar bij mag als je je laat ontgroenen, moeten diskwalificeren. Alleen mensen die zich ten alle tijden laten leiden door hun eigen eer en geweten, kunnen belangrijke functies innemen zonder dat je bang hoeft te zijn dat ze misbruik van die functies maken.

Kies voor vrijheid
Als je de opdracht krijgt om iets te doen wat tegen je eigen eer en geweten ingaat, dien je altijd voor ongehoorzaamheid te kiezen. Als je daadwerkelijk voor vrijheid kiest, doe je niets dat tegen je eigen eer en geweten ingaat, wat de gevolgen ook zijn.