Lucht als bezit
Dat lucht geen privébezit mag zijn, daarover is iedereen het, gelukkig, wel eens. En zelfs als er mensen zouden zijn die het daar niet mee eens zijn, dan nog is het moeilijk, zo niet onmogelijk, om lucht als bezit te claimen. Je kunt mensen simpelweg niet verbieden lucht in te ademen. Dat zou de bestaansvrijheid van mensen immers aantasten. En in een vrije samenleving is een dusdanige aantasting van bestaansvrijheid ondenkbaar. Zou je denken.

Luchtvervuiling
Wat wel kan is die lucht dusdanig vervuilen dat het inademen ervan schadelijk is. Dat tast de bestaansvrijheid van mensen wel degelijk aan. Blijkbaar is het niet echt zo dat we het principieel onjuist vinden dat het bestaansrecht van mensen wordt aangetast. Of wel?

Bestaansrecht
Stel dat we het principieel onjuist zouden vinden dat het bestaansrecht van individuen wordt aangetast, wat mag dan privébezit zijn en wat voor een vervuiling van grond, water en lucht zouden we dan nog tolereren?

Gebruiksrecht van lucht
Dat lucht tot het collectief van alles dat leeft behoort, beschouw ik als een gegeven. Dat het vervuilen van die lucht als een misdaad tegen de belangen van alles dat leeft beschouwt dient te worden, volgt daar vanzelf uit. Als ik zeg dat de lucht tot het collectief van alles dat leeft behoort, bedoel ik daar niet mee dat lucht het bezit is van dat collectief. Alles wat lucht nodig heeft, heeft vanzelfsprekend het gebruiksrecht op lucht. Dat gebruiksrecht hoort gerespecteerd te worden. Geen enkel individu heeft het recht om dat gebruiksrecht aan te tasten. Geen enkele groep van individuen heeft het recht om dat gebruiksrecht aan te tasten. Ook niet als zo’n groep zich samenvoegt tot een zogenaamde ‘rechtspersoon’.

Moreel onjuist
Ook al zouden, door mensen gemaakte, wetten toestaan dat je de lucht mag vervuilen, dan nog dient het vervuilen van lucht als een morele misdaad gezien te worden en dient zo’n wet als moreel onjuist beschouwd te worden omdat daarmee de bestaansvrijheid van levende wezens wordt aangetast. Vergelijk het maar met slavernij. Ook als de wet het in bezit nemen van een medemens toestaat is dat moreel gezien verwerpelijk en dient het als een morele misdaad beschouwd te worden.

Aantasting van bestaanszekerheid
Dat betekent dat er zaken zijn die niet in bezit genomen kunnen en mogen worden, maar ook niet zonder restricties gebruikt kunnen of mogen worden, omdat anders de bestaanszekerheid van medemensen en andere levende wezens wordt aangetast. Lucht is daarbij misschien wel het duidelijkste voorbeeld.

Het recht van vervuiling
Bij mijn weten wordt lucht ook niet als bezit geclaimd. Niet door individuen en ook niet door groepen individuen die zich samengevoegd hebben tot een ‘rechtspersoon’. Dat heeft, denk ik, minder met principes te maken dan met een onmogelijkheid om lucht als bezit te claimen. Maar het ‘recht’ om lucht te vervuilen bestaat jammer genoeg wel.

Bronwater
Schoon water is bijna net zo noodzakelijk voor de bestaanszekerheid van mensen als schone lucht. Je zou dus denken dat het bezitten van water net zo taboe zou zijn. Dat is helaas niet zo. Schoon water kan wel degelijk in bezit genomen worden. In India werd aan een bedrijf een licentie verleent om water op te pompen uit een ondergrondse bron. De lokale bevolking putten hun water uit diezelfde bron. Dat bedrijf deed dat evenwel in veel grotere hoeveelheden, bottelde dat water in flessen en verkocht dat als ‘bronwater’.

Geen recht op water
De waterstand zakte daardoor drastisch waardoor de putten van de lokale bevolking droog kwamen te staan. Daar was die bevolking niet echt blij mee, afhankelijk als ze waren van dat water. Ze vroegen aan het bedrijf dat die waterrechten ‘gekocht’ had van de landelijke overheid, om hen tegemoet te komen en hen hun deel van het water toe te kennen. Dat weigerde het bedrijf. De lokale bevolking moest, als ze schoon drinkwater wilden hebben, dat maar kopen. Volgens de wet hadden zij het bezitsrecht op dat water en had de lokale bevolking er helemaal geen recht op.

Bestaansrecht
Geen recht hebben op schoon water omdat dat opgekocht is door een bedrijf bij een overheid die de eigen belangen boven die van de lokale bevolking plaatst. Hoe je het ook draait of keert, in wezen is dat een aantasting van het bestaansrecht van die lokale bevolking. Geen toegang hebben tot schoon water tast immers de gezondheid, en dus het bestaansrecht van mensen aan.

Het bezit van water
De vrijheid om je water als bezit toe te eigenen zou, wat mij betreft, niet mogen bestaan. Water behoort aan alles wat leeft toe. Net zoals lucht hoort water niet vervuild te worden. Net zoals schone lucht is schoon water een basisrecht waar alles wat water nodig heeft recht op heeft. De vrijheid om je water als bezit toe te eigenen tast de vrijheid van mensen en andere levensvormen aan om gebruik te kunnen maken van schoon water. Het bezit van water zou dus taboe moeten zijn. Het vervuilen van water evenzo.

Gezuiverd water
Om drinkbaar te zijn dient water gezuiverd te worden. Water dat zich in een bron bevindt is vaak op een natuurlijke wijze gezuiverd. Maar als er niet genoeg bronwater voorhanden is dient water in zuiveringsinstallaties gezuiverd te worden. Dat kost natuurlijk geld. Betekent dat dan niet dat die waterzuiveringsinstallaties het water dat ze gezuiverd hebben ‘bezitten’? Volgens mij niet.

Betalen voor de zuivering
Dat betekent dat de gebruikers van dat gezuiverde water voor de zuivering dienen te betalen, niet voor het water zelf. Dat water wordt immers niet gemaakt. Dat is er gewoon. Dat wij een vergoeding betalen voor gezuiverd water is niet omdat we op die manier het bezitsrecht op dat water kunnen claimen, maar het gebruiksrecht. Net zo min als lucht kan en mag water in bezit genomen worden. Als dat wel gebeurt tast dat de bestaansvrijheid van mensen aan en dat is altijd een morele misdaad.

Lucht en water
In een vrije samenleving dient ieder lid van die samenleving vrij gebruik van lucht en water te kunnen maken. Geen enkel lid van die samenleving heeft de vrijheid om die lucht en dat water te vervuilen, en op die manier onbruikbaar te maken.

Schoonmaakvergoeding
Stel dat ik een uitvinding zou doen die er voor zorgt dat vervuilde lucht weer schoon zou kunnen worden gemaakt, zou ik dan voor die schone lucht geld mogen vragen? Ook dan geldt weer dat ik voor het schoonmaken van die lucht geld zou mogen vragen, maar niet voor de lucht zelf. Je kunt het vergelijken met een schoonmaker die de vloer van een hotel schoonmaakt. Voor het gebruik van die vloer mag die schoonmaker geen geld vragen. Het is diens vloer niet. Voor het schoonmaken van die vloer mag wel geld gevraagd worden.

Grondbezit
In een vrije samenleving horen lucht en water niet in bezit genomen te mogen worden. Maar niet alleen lucht en water horen niet in bezit genomen te mogen worden. Ook een grondgebied kan en mag, naar mijn idee, niet door een individu of een groep individuen in bezit genomen worden. Het idee dat de aarde het bezit van mensen kan zijn bestaat al zolang dat veel mensen het als een gegeven beschouwen. Maar het is een cultureel concept, geen natuurlijk concept.

Gebruiksrecht
Territoriumvorming komt in de natuur wel voor. Dan claimt een individu of een groep individuen het gebruiksrecht van een bepaald gebied. Dat is niet hetzelfde als het claimen van het bezitsrecht op dat gebied. Het verschil is dat het gebruiksrecht uitgaat van het ook daadwerkelijk zelf gebruiken van dat gebied terwijl het bezitsrecht ook geldt als dat gebied niet zelf door de bezitter wordt gebruikt.

Bestaansvrijheid
Als iemand een groot gebied in bezit neemt en er maar een klein deel zelf van gebruikt, dan ontneemt hij anderen de mogelijkheid om gebruik te maken van de rest van dat gebied. Dat kan betekenen dat het bestaansrecht van die andere individuen wordt aangetast door het bezitsrecht van een individu. Dan tast dat bezitsrecht van een enkeling de bestaansvrijheid van velen aan.

Territorium
Bij een territorium ligt dat anders. Je claimt het gebruik van een gebied dat je nodig hebt om te kunnen bestaan en niet meer. Daarmee gun je anderen dat deel van een gebied dat jij niet gebruikt. Je beschouwt het gebied dat je als territorium opeist ook niet als jouw bezit. Als je, om wat voor een reden dan ook, dat gebied weer verlaat, geef je het gebruiksrecht ervan ook op.

Bezitneming
Dat is een groot verschil met het in bezit nemen van grondgebied. Als ik een grondgebied in bezit neem dat ik in mijn eentje niet kan bewerken, kan ik mensen in dienst nemen om dat voor me te doen. Die mensen zijn dan afhankelijk van mijn goede wil. Ze moeten sowieso een deel van de vruchten van hun arbeid aan mij afstaan, alleen al omdat ik het grondgebied waar zij op werken als bezit claim. Op die manier steel ik, door het in bezit nemen van grond, de vruchten van de arbeid van mijn medemensen.

Grondbezit
Grondbezit is feitelijk net zo onlogisch als luchtbezit en waterbezit. We kunnen de aarde niet in bezit nemen zonder onrecht te doen. Dat wil niet zeggen dat ik, als ik een stuk grond bewerk, daar niet de vruchten van zou mogen plukken. Dat is dan de beloning voor de arbeid die ik er in gestopt heb, niet voor het bezit dat ik geclaimd heb. Als een individu of een groep individuen een grondgebied als bezit claimt, wordt daardoor het bestaansrecht van alles dat afhankelijk is van het gebruik van dat grondgebied aangetast.

Delfstoffen
Dat geldt in nog grotere mate voor alle delfstoffen die in de aarde gevonden worden. Die delfstoffen zijn door niemand gemaakt. Ze zitten vaak diep in de grond. Aan wie behoren ze dan toe? Al die delfstoffen behoren, mijns inziens, aan alle mensen toe. Die delfstoffen moeten wel gedolven worden natuurlijk, dus dient voor dat delven van die delfstoffen betaald te worden, maar niet voor de delfstoffen zelf. Feitelijk horen die niet in bezit genomen te worden door individuen of groepen van individuen. Die delfstoffen behoren het collectief toe. En dat collectief; dat zijn wij allemaal.

Dubbele diefstal
In sommige landen, zoals Nederland, worden delfstoffen die zich diep in de grond bevinden, inderdaad als collectief bezit gezien, en niet als het bezit van degenen die toevallig de bovenlaag van de grond waarin die delfstoffen zich bevinden, bezitten. In andere landen geldt die beperking niet en kunnen individuen die toevallig de grond bezitten waaronder zich delfstoffen bevinden, hoe diep dan ook, zich ook het bezit van die delfstoffen toe-eigenen. Feitelijk is dat dubbele diefstal.

Discutabel
Het claimen van het bezit van een grondgebied is al discutabel. Het claimen van alles dat zich diep in die grond bevindt als persoonlijk bezit, is dubbel zo discutabel.

Producten van mijn arbeid
Het is logisch dat je de vruchten van je arbeid voor jezelf opeist. Daar is ook niets mis mee. Dat is de manier waarop bezit kan ontstaan. Op zich bezit ik de boom niet. Maar als ik van een stuk boom een prachtig beeld maak, of een bank of een tafel, dan is dat beeld, die bank of die tafel het product van mijn arbeid, en daarom mag ik het als mijn bezit beschouwen. Het product dat ik maak is mijn bezit. Maar het spul waar ik het van maak is dat niet.

De scheidslijn
Er is een scheidslijn tussen wat ik bezitten kan en wat niet. Ik kan geen lucht maken, dus lucht kan ik niet bezitten. Ik kan geen water maken, dus water kan ik niet bezitten. Ik kan geen grond maken dus grond kan ik niet bezitten. Ik kan er wel voor zorgen dat grond voedsel oplevert en dan mag ik dat voedsel als mijn bezit claimen omdat het het gevolg is van de arbeid die ik er in gestopt heb. Mijzelf met geweld het bezit van een grondgebied toe-eigenen is geen arbeid. Ik produceer dan niks.

Persoonlijke hebzucht
Alleen wat door arbeid is verkregen kan als bezit gezien worden. Als dat als uitgangspunt genomen wordt dan wordt er in de wereld veel als bezit geclaimd dat het niet is. Als individuen of groepen individuen zich toe-eigenen wat feitelijk aan het collectief toebehoort (om als collectief te gebruiken, niet om als collectief te bezitten), dan onderwerpen ze de bestaansvrijheid van hun medemensen aan hun persoonlijke hebzucht.

Diefstal
Het in bezit nemen van grond, water en/of lucht is moreel misdadig. Ook als het van de wet mag. Het onderwerpt de belangen en behoeftes van de ene persoon aan die van de andere. Het zorgt ervoor dat de ene persoon de vruchten van de arbeid van de ander voor zichzelf kan opeisen. En dat is diefstal. Daarom is het recht om grond, water of lucht te mogen bezitten een onrecht.

Opgebruiken
De aarde is niet van ons. Niet van ons als mensheid en al helemaal niet van ons als individuen. Wij zijn onderdeel van de aarde. Niet andersom. We hebben de vrijheid niet om de aarde als bezit te beschouwen. Als we dat doen tasten we onze eigen vrijheid aan. Dan tasten we uiteindelijk ons bestaansrecht als menselijke soort aan. Als we de aarde blijven gebruiken alsof het ons bezit is, komt er onontkoombaar een moment waarop we dat bezit hebben opgebruikt.

De mensheid
Dan houdt de mensheid op te bestaan. Dan is de grond, de lucht en het water weer van alles dat dan nog leeft. Zonder dat het in bezit genomen wordt.

Deel
Je kunt niet datgene bezitten waar je deel van bent. Die vrijheid mag je je helemaal niet toe-eigenen. Of liever gezegd: die zou je je niet moeten mogen toe-eigenen.