Vrijheid en liefde
Er is geen vrijheid mogelijk zonder liefde. Er is geen liefde mogelijk zonder vrijheid. Het een kan niet zonder het ander. Vrijheid voedt liefde. Liefde voedt vrijheid. Zoals Olu Timehin Adegbeye in  The Correspondent schreef: ‘Dit is hoe we vrij worden; door voor liefde te kiezen in plaats van voor uitbuiting of dominantie als bron van onze kracht.’

Liefde geven
De essentie van liefde is het actief liefhebben. De liefde die je geeft is de liefde die je voelt. Liefde is geen ding dat je kunt bezitten, zelfs niet wanneer het aan je gegeven wordt. Als je liefde geeft dan groeit er liefde in je zodat je meer liefde hebt om te geven. Zoals bij een perpetuum mobile. Het IS een perpetuum mobile. Eenmaal in beweging stopt het nooit.

Aanbidding
Als je aanbidding nodig hebt om je gebrek aan liefde te vervangen, zul je daar nooit genoeg aan hebben. Liefde geef je, aanbidding verlang je. Liefde maakt je vrij. Aanbidding houd je gevangen. Degene die er in slaagt om aanbeden te worden, zonder zelf lief te hebben, doet dat om de leegte te vullen die ontstaat door het onvermogen lief te hebben. Maar die leegte is alleen te vullen door lief te hebben. Aanbidding verdwijnt erin als in een zwart gat. Daardoor is er steeds meer aanbidding nodig om heel even de illusie van voldoening te geven.

Onderwerping
Degenen die aanbidden hebben niet lief. Ze onderwerpen zich aan het object van hun aanbidding in de hoop dat ze er iets voor terug krijgen of uit angst om iets te verliezen. Of misschien zelfs uit angst om verantwoordelijk te zijn voor hun eigen bestaan.

Respect opeisen
Respect kan een vorm van liefde zijn, maar als het een uiting van angst is, omdat het om afgedwongen ‘respect’ gaat, is het eerder een vorm van haat, uitbuiting of dominantie. Als iemand respect opeist, gaat het altijd om die laatste vorm van respect. Respect als vorm van liefde wordt in vrijheid gegeven, nooit afgedwongen.

Collectieve bevrijding
‘Ik geloof echt dat liefde aan de wortel van onze collectieve bevrijding staat.’ schrijft Olu Timehin Adegbeye, en ze vervolgt: ‘We kunnen geen liefde hebben zonder verantwoordelijkheid, aansprakelijkheid of zorg voor het wezenlijke. We kunnen geen liefde hebben zonder nederigheid te omhelzen als we fouten maken, of ons committeren aan het rechtzetten van de fouten die we onvermijdelijk maken. We kunnen geen liefde hebben zonder de mogelijkheid om hulp te vragen of accepteren wanneer we dat nodig hebben. We kunnen geen liefde hebben zonder integriteit, moed of risico’s.’

Kracht
Ik geloof dat de kracht van liefde te vaak onderschat wordt. Dat kracht teveel gekoppeld wordt aan onderwerping en dominantie. Dat kracht als het tegendeel van vrijheid wordt gezien. Of misschien dat vrijheid wordt gezien als het onderwerpen en domineren van anderen, waardoor je zelf je gang kunt gaan, dankzij de onvrijheid van de anderen.

Vrijheid
Maar zonder collectieve vrijheid is er geen vrijheid.  En collectieve vrijheid kan niet ontstaan zonder liefde. Als we elkaar niet leren liefhebben als onszelf, zullen we nooit in staat zijn onszelf te bevrijden.

Bestaansrecht
Dat is waarom ik me, als mens, met ieder ander mens wil identificeren. Dat is waarom ik, tot in het diepst van mijn ziel, vind dat ieder mens evenveel bestaansrecht heeft als ik heb. Niet meer, maar ook zeker niet minder. Dat is waarom ik me verbind met ieder mens die bereid is mij evenveel bestaansrecht toe te kennen als zichzelf. Dan zijn de verschillen in voorkeur of in afkomst niet belangrijk meer.

Gelijkwaardig
Ik voel me niet onveilig omdat iemand in iets anders gelooft als ik. Ik voel me niet bedreigd omdat iemand een andere afkomst heeft dan ik. Ik voel me niet in mijn bestaan aangetast omdat iemand een andere voorkeur heeft dan ik heb. Zolang de ander mij als gelijkwaardig beschouwt en mij accepteert zoals ik ben, beschouw ik die ander als gelijkwaardig en accepteer ik die ander zoals hij of zij is.

Angst
Als ik me onveilig en bedreigd voel door een ander, kan ik die ander niet liefhebben. De angst voor de ander maakt liefde onmogelijk. Als ik me niet onveilig en bedreigd voel door een ander, kan ik die ander wel liefhebben. Omdat ik geen angst voor de ander hoef te hebben, kan ik die ander liefhebben.

Tolerantie
Angst en vrijheid gaan niet samen. Angst en liefde gaan niet samen. Als we elkaar niet tolereren voeden we de angst voor elkaar. Dat weerhoudt ons van liefde en vrijheid. Liefde is altijd tolerant. Vrijheid kan niet zonder tolerantie. Tolerantie is het accepteren van de verschillen tussen ons en anderen. Alleen door tolerantie zijn we in staat om collectieve vrijheid te creëren.

Maatstaf
Als we intolerant zijn, zien we vooral de verschillen tussen ons en anderen. En als we dan besluiten dat die anderen minderwaardig zijn omdat ze van ons verschillen, maken we onszelf tot maatstaf en onderwerpen we de anderen aan die maatstaf. dan tasten we de vrijheid van de ander aan om te zijn wie hij of zij wil zijn. Daarmee tasten we ook onze eigen vrijheid aan om nog te mogen veranderen. Als je de vrijheid van een ander aantast, tast je het principe van vrijheid aan en daarmee ook je eigen vrijheid.

Gevangen
Een slavenhouder zit net zo gevangen in zijn rol als zijn slaaf, misschien zelfs wel meer. Die slaaf kan dromen van vrijheid en vrijheid nastreven door te ontsnappen, maar een slavenhouder kan niet zo makkelijk ontsnappen, zonder zijn privileges als slavenhouder op te geven. Die privileges zijn de ketenen van de slavenhouder. De slavenhouder is, ondanks zijn privileges, niet meer mens dan zijn slaven, ook al zal hij of zij die illusie graag koesteren.

Zoals de Chinese filosoof Hong Yingming (17e eeuw) in de volgende aforismen  zegt:

• Ben zelf eerlijk en oprecht zonder de tolerantie ten opzichte van anderen te verliezen. Streef welwillendheid na zonder dat bij anderen af te dwingen.
• Rijkdom maakt niet gelukkig. Geluk kan alleen ontstaan als je jezelf met anderen deelt. Als je vooral bezig bent met het verkrijgen van liefde, kan dat gemakkelijk veranderen in haat. Door nauwelijks bezig te zijn met het verkrijgen van liefde kan je, paradoxaal genoeg, wel degelijk gelukkig worden.
• Je mag niet de bedoeling hebben om je medemensen schade te berokkenen en je mag ze ook niet aan hun lot overlaten.
• Sta jezelf niet toe om, vanwege een klein voordeel voor jezelf, je omgeving schade te berokkenen.
• Als je medemensen je koud laten en je hen niet als gelijkwaardig beschouwt, zul je je kalmte verliezen en niet kunnen voorkomen dat je gevangen raakt in misnoegde verbittering.
• Een betrouwbaar mens kiest ervoor om vertrouwen tot maatstaf te maken, ook al zijn niet alle mensen altijd betrouwbaar.
• Een onbetrouwbaar mens kiest ervoor om wantrouwen tot maatstaf te maken, ook al zijn niet alle mensen altijd onbetrouwbaar.
• Als ik een hoge maatschappelijke positie heb en mensen tonen me daarom respect, dan respecteren ze vooral de hoge positie die ik inneem. Dan is het niet mijn persoon die ze respecteren, dus waarom zou ik daar blij mee zijn?
• Als ik een lage maatschappelijke positie inneem en mensen kijken daarom op me neer, dan kijken ze vooral neer op de lage positie die ik inneem. Dan is het niet mijn persoon waarop ze neerkijken, dus waarom zou ik daar verontwaardigd over zijn?
• Negeer je geweten niet. Weiger gevoelens van medemenselijkheid niet. Put je materiële hulpbronnen niet uit. Als iedereen zich aan deze drie richtlijnen houdt, dan heeft de hele wereld een geweten, dan neemt het volk zijn lot in eigen handen en wordt er langdurig geluk en voorspoed voor alle nakomelingen geproduceerd.

Samenwerking
Een mens die er voor kiest om zichzelf te bevoordelen door anderen nadeel te bezorgen, brengt niet alleen aan die anderen schade toe, maar ook aan zichzelf. De essentie van een goed functionerende samenleving is samenwerking. Een samenleving waarin mensen vooral met hun eigen voordeel bezig zijn, functioneert minder goed dan een samenleving waarin mensen met elkaar voor elkaar zorgen, doordat de optelsom van samenwerkende individuen groter is dan de optelsom van elkaar beconcurrerende individuen.

Individuele belangen
Als individuele belangen in een samenleving belangrijker worden geacht dan collectieve belangen, zal de infrastructuur, de zorg en het onderwijs daaronder te leiden hebben. Dan zal een kleine groep mensen zich de vruchten van de arbeid van een grote groep mensen toe-eigenen en er zo min mogelijk voor terug doen. Uiteindelijk gaat dat ten koste van de samenleving als geheel.

Basisrechten
Ieder individu is belangrijk. Ieder individu heeft hetzelfde basisrecht: het recht om te bestaan en zich te ontplooien, het recht om deel te zijn van de samenleving, het recht om lief te hebben, het recht om vrij te zijn. Als door de ‘vrijheid’ van het ene individu de belangen van andere individuen wordt geschaad, wordt de vrijheid van de hele samenleving geschaad.

Algemeen belang
Ik geloof in de vrijheid van ieder individu. Ik geloof in de rechten van ieder individu. Niet alleen van individuen die in staat zijn om hun eigen belangen na te streven. Het eigenbelang mag nooit ten koste gaan van het algemeen belang.

Verbinding
Liefde gaat niet om eigenbelang. Het gaat er ook niet tegenin. Liefde gaat om verbinding. En in die verbinding ligt vrijheid besloten. Als de verbinding wordt aangetast, wordt ook de vrijheid aangetast. Daarom is een samenleving waarin individuen alleen maar het eigenbelang nastreven niet vrij. In zo’n samenleving plaatst het ene individu zich boven de ander, alsof die ander minder bestaansrecht zou hebben.

Egoïsme
Wat de positie van iemand ook is, niemand heeft meer bestaansrecht dan een ander. Voor een individualist heeft ieder individu evenveel bestaansrecht. Alleen egoïstische individuen zullen daar anders over denken omdat ze niet in individualisme geloven, maar in egoïsme. Door zichzelf los te denken van de samenleving waar ze afhankelijk van zijn, geven ze zichzelf het recht andere individuen in die samenleving uit te buiten en aan hun egoïstische belangen te onderwerpen.

Samenleving
Zonder die samenleving zouden ze niet kunnen bestaan. Dus of ze het nou willen of niet; ze zijn afhankelijk van die samenleving en van de individuen waaruit die samenleving bestaat.

Vrijheid
Ik streef vrijheid na. Dat doe ik door mezelf normen op te leggen. Omdat ik de vrijheid wil hebben om mijn eigen keuzes te maken, te geloven of niet te geloven wat ik wil en te zijn wie ik wil zijn, gun ik anderen dezelfde vrijheid. Door mijn houding te veranderen streef ik vrijheid na, niet door anderen te dwingen zich naar mijn normen te gedragen.

In de ‘Dao De Jing’ van Laozi (500 voor Christus) staat een tekst die mij blijft inspireren:

• Ten opzichte van iedereen die welwillend is ben ik welwillend en
  ten opzichte van iedereen die onwelwillend is ben ik ook welwillend.
  Welwillendheid is een deugd.
  Ten opzichte van iedereen die betrouwbaar is ben ik betrouwbaar en
  ten opzichte van iedereen die onbetrouwbaar is ben ik ook betrouwbaar.
  Betrouwbaarheid is een deugd. 

• Volgens deze normen wil ik leven.
  Vrij van onwelwillendheid.
  Vrij van onbetrouwbaarheid.
  Vrij van intolerantie.
  Vrij van onrechtvaardigheid.
  Vrij van ongelijkheid.
  Verbonden in liefde.

Als ik daarin slaag, maak ik mezelf vrij.