struikelstenen in haren
Stolpersteine heten ze, struikelstenen. Op maandag 12 april werden in Haren door kunstenaar Gunter Demnig struikelstenen geplaatst op de plaatsen waar Joodse inwoners van Haren woonden op het moment dat ze werden weggevoerd.
De eerste zeven stenen werden geplaatst aan de Waterhuizerweg 26, waar de familie Wolff woonde. Er was een schoolklas van de Wissel aanwezig. Twee kinderen lazen een gedicht voor, en er werden door de kinderen zeven witte rozen bij de steentjes neergelegd. De namen werden nog een keer hardop voorgelezen, met de leeftijd (waarop één van de aanwezige kinderen toch nog verbaasd reageerde: “was hij (Louis Wolff) pas dertien jaar?”).
De volgende steen werd aan de Rijksstraatweg gelegd, op de plek waar vroeger het blindeninstituut was (nu Visio). Clara van Coevorden, die er vanaf haar vijfde intern woonde, werd op dertienjarige leeftijd opgehaald om eerst naar Westerbork te worden gebracht, waarna ze datzelfde jaar in Sobibor werd vermoord.
Schuin aan de overkant aan de Rijksstraatweg woonde Simon Cohen, die een winkel in Groningen had, maar in Haren woonde. Hij werd drieënvijftig. Zijn vrouw dook onder in Eelderwolde en overleefde de oorlog, maar ze is haar hele verdere leven op zoek geweest naar hun dochter. We weten niet of ze ooit te weten gekomen is dat de dochter in Sobibor is omgekomen.
De steentjes vallen nauwelijks op, maar iedereen die zich bukt om ze te lezen zal geschokt reageren, want de mensen die in de concentratiekampen gereduceerd waren tot een nummer, krijgen hier hun naam terug, en het feit dat het gewone mensen waren in een gewoon dorp dringt na het lezen van het steentje goed door.
Het lijkt er op dat we in die tijd niet precies wisten wat er gebeurde met de mensen die verdwenen, maar als je je realiseert dat er momenteel nog steeds vluchtelingen en asielzoekers teruggestuurd worden naar plaatsen waar ze hun leven niet zeker zijn worden de steentjes ineens akelig actueel.
Louis Wolff, vijftien jaar oud geworden…
De blinde Clara van Coevorden woonde vanaf haar vijfde intern in het blindeninstituut aan de Rijksstraatweg in Haren. Ze werd dertien jaar oud.
Simon Heiman Cohen werd door een vriend naar de bus gebracht die hem naar Westerbork zou brengen. Zijn vriend probeerde hem nog op andere gedachten te brengen, maar Cohen reageerde laconiek: “Die Hitler, die is zo weer weg, dat zul je zien”. Hij werd, 54 jaar oud, vermoord in Auschwitz.
Wil je dit initiatief van drie Harense vrouwen financieel steunen (één Stolperstein kost 95 euro):
rekeningnummer 385114087 tnv Culturele Raad Haren ovv Stolpersteine.
