Ik heb een zwak voor ansichtkaarten, omdat je via ansichtkaarten soms een andere blik op de dagelijkse geschiedenis kunt werpen. Het is wel lastig om uit de immense hoeveelheid ansichtkaarten die er in de afgelopen eeuw geproduceerd is (dat loopt echt in de miljarden) de juweeltjes eruit te plukken, dus ik ben altijd nieuwsgierig naar boeken waarin verzamelingen ansichtkaarten gepresenteerd worden.

In Zwitserland kwam het eerste deel uit in de ETH-bibiotheek, waarin het beeldarchief van de Züricher ETH-bibliotheek toegankelijk gemaakt zal worden. In deel 1 vinden we de ansichtkaartenverzameling van de Zwitserse entrepeneur Adolf Feller. Een interessante verzameling, opgedeeld in een reeks Alpenkaarten, steden, kaarten van over de hele wereld (hoe exotischer hoe beter), een serie dramatische gebeurtenissen (waar de ansichtkaartenfabrikanten, getuige de poststempels, soms verrassend snel bij waren overigens), en wintersport- en strandkaarten.

Die laatsten zijn minder banaal dan je wellicht zou denken, want het hedendaagse toerisme moest aan het begin van de vorige eeuw nog uitgevonden worden, dus je kunt hier bijna het ontstaan van de toeristische industrie volgen. Dat ene hoofdstuk doet je bijna verlangen naar een heel boek vol ansichtkaarten met wintersport en strand uit de eerste twee of drie decennia van de twintigste eeuw. Het zou een mooi stukje visuele geschiedenis opleveren dat hier feitelijk maar even aangestipt wordt.

Datzelfde geldt voor de “gebeurtenissenkaarten” – het gaat hier om kaarten waarop bijvoorbeeld vulkaanuitbarstingen zijn vastgelegd (zie de cover van het boek waarop de Vesuvius in Napels te zien is in 1906), maar we zien ook een tram die uit de rails is gelopen, Keizer Wilhelm II die op een veld bij zijn manschappen staat, de Michaeliskerk in Hamburg die in 1906 in brand staat, een aardbeving, maar ook een ophanging in Kabul honderd jaar geleden. Fascinerend materiaal, maar hier allemaal net iets te hap-snap gepresenteerd, wat mij betreft. Een bak vol curiosa, om het wat oneerbiedig te zeggen.

Toch zitten er zoveel juweeltjes tussen dat ik dit boek al regelmatig heb doorgebladerd, en er in mijn exemplaar al een flink aantal papiertjes steekt om aan te geven waar de favoriete ansichtkaarten te vinden zijn. Toch een aanrader dus.

• Die Welt Im Taschenformat / The World In Pocket-Size Format – ETH-Bibiothek No 1 – Scheidegger & Spiess – ISBN 978-3-85881-339-8

Vanaf de jaren dertig werden de kaarten wat artistieker, wat kunstzinniger, met dit soort fraaie composities tot gevolg. Een kaart uit 1953.