honderd ideeën die de kunst veranderd hebben - 100 ideas that changed art
Er zijn heel wat “honderd van dit” en “honderd van dat”- boeken verschenen de laatste jaren, en meestal zijn het koffietafelboeken die je één keer doorbladert en daarna nooit meer.
100 Ideas That Changed Art is een geheel ander boek – dit is een boek dat je weer eens met een frisse blik naar kunst laat kijken, en dat eigenlijk op iedere middelbare school gebruikt zou moeten worden om scholieren te laten zien dat kunst ontzettend leuk en inspirerend kan zijn.
Ik viel meteen voor het boek toen ik het doorbladerde en zag dat bij idee nummer 73 “found objects” nu eens niet naar de gebruikelijke Marcel Duchamp-pisbak was gegrepen, maar naar een kunstwerk waar ik al heel lang een enorm zwak voor heb omdat het zo simpel en tegelijk zo enorm sterk is – de stierenkop van Picasso. Een fietszadel en een stuur, meer had Picasso niet nodig om een ijzersterk beeld te creëren, en meer heeft de samensteller van het boek ook niet nodig om zijn punt te maken dat gevonden voorwerpen tot grootse kunst kunnen leiden.
Elk idee krijgt in dit boek twee bladzijden, waarbij één pagina is ingeruimd voor de begeleidende tekst en een paar kleine reproducties en één pagina voor het belangrijkste kunstwerk dat dat specifieke idee moet illustreren. Michael Bird, schrijver en samensteller van het boek, heeft met een geweldig fingerspitzengefühl steeds verrassende keuzes gemaakt, en bij de voordehandliggende keuzes toch altijd heel sterke beelden geleverd – zo kun je bij “toeval” eigenlijk niet om Jackson Pollock heen, maar daar heeft hij een prachtige foto van Pollock in actie.
Maar dat hij voor idee nummer 76, “Installation”, de Merzbau van Kurt Schwitters koos, dat is knap, want de Merzbau was er lang voordat het begrip Installaties in de kunst gebruikt werd. Dat zijn mooie keuzes, die iemand als Schwitters ook mooi hun terechte plek in de kunstgeschiedenis bezorgen.
Er zitten verrassende ideeën tussen, maar ook op het eerste gezicht voor-de-handliggende als “olieverf”, “papier”, of “canvas”, maar ook daar heeft Bird mooie verhalen en mooie illustraties bij, waardoor je steeds met verbazing blijft kijken en lezen in dit magnifieke boek.
Nog een paar voorbeelden van de honderd ideeën die volgens Michael Bird de kunst veranderd hebben:
– land als materiaal,
– woord als beeld,
– trompe l’oeil
– authenticiteit
– collage
– verf in tubes
– kunstmatig licht
– scenes uit het dagelijkse leven
– less is more
– performance art
– conceptuele kunst
– digitale technologie
– negatieve ruimte
– protest
– abstracte kunst
Maar het zijn vooral de keuzes bij die ideeën die dit zo’n goed boek maken, en de verhalen die Bird erbij weet te schrijven. Een buitengewoon inspirerend boek, dat je weer met een nieuwe frisse blik naar kunst laat kijken. Een absolute aanrader, ook om cadeau te geven aan iedereen die ook maar een beetje in kunst geïnteresseerd is.
-
Michael Bird – 100 Ideas that Changed Art – Laurence King – ISBN 978-1-85669-795-8
Idea no 76: Installation – Kurt Schwitters’ Merzbau (1927-33, helaas verloren gegaan).
Found objects – niet de gebruikelijke pisbak of fietswiel van Duchamp, maar Picasso’s stierenkop uit 1942, samengesteld uit een fietszadel en een stuur.
Een dubbele pagina uit het boek – multiple viewpoints, met links onder Juan Gris’ kubistische stilleven “Ontbijt”, daar rechts boven Cézanne’s Montagne Sainte-Victoire dat opgebouwd is uit kleine vlakjes kleur om ruimtelijk effect te creëren, en rechts David Hockney’s “Celia’s Children”, dat opgebouwd is uit verschillende polaroidfoto’s.
Bij het Idea “Body as Medium”: Mark Quinn’s zelfportrethoofd “Self” bestaat uit vier en een halve liter bevroren bloed van de kunstenaar. Quinn wou het portretteren naar het extreme brengen. Dat is wel gelukt, dacht ik.
Uit: 100 Ideas that Changed Art, Michael Bird, Laurence King Publishing Ltd 2012