michael falser
angkor wat
een transculturele erfgoedgeschiedenis
1 angkor in frankrijk
2 angkor in cambodja

Cambodja was van 1863 tot 1953 een Franse kolonie, en dat betekende in de praktijk dat Frankrijk het land ook beroofde van een groot aantal culturele schatten, want alles was nu immers Frans cultureel erfgoed. Wat dat betekende voor het indrukwekkende tempelcomplex van Angkor Wat, dat inmiddels (sinds 1992) tot het Werelderfgoed wordt gerekend, laat Michael Falser uitgebreid zien in zijn tweedelige studie over Angkor Wat.

In deel 1 gaat het over Angkor in Frankrijk, en dat boek begint met de foto die ik je hier laat zien en het verhaal dat daar bij hoort. Falser laat vervolgens zien hoe de Fransen hele delen van de tempels “gered” hebben en naar Frankrijk hebben verscheept, waardoor er veel in Franse musea is te vinden.

Falser heeft alles tot in de kleinste details doorgespit, en komt met twee dikke boeken waarin je maar liefst veertienhonderd zwart-wit en kleuren-illustraties vindt, waaronder historische foto’s, architectuurplannen, tekeningen, enzovoorts.

Deel 1, Angkor in France, laat zien hoe de Franse kolonialen de tempel “ontdekten” in de negentiende eeuw en hoe ze die tempel vervolgens als hun eigen erfgoed annexeerden door hem beroemd te maken via replica’s op tentoonstellingen, gipsen afgietsels van beelden in musea enzovoorts.

Deel 2, Angkor in Cambodia, laat voor de eerste keer in alle volledigheid zien hoe er op verschillende manieren is geprobeerd de tempel te restaureren in het “Archeologische park van Angkor” tussen 1907 en 1970.

Het laat ook zien hoe de tempel geleidelijk aan een symbool werd voor de nationale identiteit tijdens Cambodja’s moeizame dekolonisatie-proces (1953-1989), van onafhankelijkheid tot de terreur van de Rode Khmer en Vietnamese bezetting.

Uiteindelijk werd Angkor Wat een wereldwijd icoon van het UNESCO Werelderfgoed in 1992.

Als je werkelijk alles wil weten wat er maar te weten valt over Ankor Wat moet je deze twee boeken beslist aanschaffen, want dan heb je ruim elfhonderd uitermate boeiende en fascinerende pagina’s met veel interessante verhalen en eindeloos veel subliem beeldmateriaal.

Michael Falser – Angkor Wat – A Transcultural History of Heritage – 1 en 2 – De Gruyter – ISBN 9783110335729
Bestel de boeken hier bij een bekende webwinkel: Angkor Wat

Met deze foto opent het eerste deel van Michael Falser’s Angkor Wat-boeken. Op de voorgrond zie je een dame in wit, een elegante heer met hoge hoed en een heer met een witte baard in een militair uniform, die op een pad lopen naar de voorgrond. Rond hen meest mannen in keurige pakken, enkelen kunnen we als Aziatisch herkennen. Op de achtergrond zien we een indrukwekkend architectonisch gebouw, zo te zien gemaakt van steen en duidelijk herkenbaar als twaalfde-eeuws Angkoriaans in stijl.
Als je goed kijkt zie je dat er op de achtergrond coniferen staan, die er niet erg tropisch uitzien. De foto is dan ook genomen in Parijs, in 1931, tijdens een “exposition coloniale” waarbij de toekomstige Britse koning George VI en zijn vrouw eregasten waren (die zien we ook op de foto). Het tempelcomplex van Angkor Wat was hier nagebouwd, want Frankrijk beschouwde dit als haar eigen culturele erfgoed.