De Zwitserse architecten Geraldine Borio en Caroline Wüthrich ontdekten, toen ze net in Hong Kong woonden, dat een groot deel van het stadsleven zich afspeelt in stegen die soms maar twee of drie meter breed zijn. In het boek Hong Kong In Between laten ze zien dat het dan niet alleen gaat om kleine kappertjes of groentestalletjes, maar ook om kleermakers, schoenmakers, winkeltjes waar je werkelijk van alles kunt kopen en kunt laten repareren. En dat niet alleen – in die stegen kunnen rokers terecht die nergens anders in deze metropool meer hun sigaret mogen opsteken, zijn er complete binnentuinen ontstaan, waar mensen hun pauzes houden, en is er een schaduweconomie ontstaan die ervoor zorgt dat ook de minder bedeelde inwoner van Hong Kong betaalbaar kan eten, en aan betaalbare kleding kan komen.

Borio en Wüthrich kwamen er ook achter dat de regering van het eiland het liefst van de ongeregelde chaos van dit “Hong Kong in between” af wil, terwijl het voor hun gevoel juist de kern van het succes van Hong Kong is – de flexibiliteit en de effectiviteit die mensen in de stegen laten zien als het gaat om het gebruik van de ruimte was voor hun als architecten een absolute eye-opener – ze noemen het zelfs een cruciaal aspect van een wereldstad dat Le Corbusier in het bedenken van zijn ideale stad volledig over het hoofd heeft gezien.

Ze bedachten daarom een project dat juist de nadruk legt op het informele van het leven in de stegen van Hong Kong – de STAG – ze ontwierpen een opvouwbare kruk die ook als rugzak vervoerd kan worden, gemaakt uit het canvas van advertentiebillboards, omdat dat niet alleen oersterk, waterbestendig materiaal is, maar ook elke keer andere ontwerpen oplevert door het hergebruik. Voor het in elkaar zetten van die STAGs schakelden ze een aantal zaakjes in de stegen in – drie mannen die al tientallen jaren ervaring hadden met het verwerken van canvas,

Het boek laat zo eerst het Hong Kong in Between zien – het bruisende leven in de stegen van de stad. Daarna het ontstaan van STAG, waarna de drie mannen geportretteerd worden, waardoor je drie van die kleine zaakjes wat beter kunt bekijken, en kunt zien hoe ingenieus en flexibel ze met de beperkte ruimte die ze ter beschikking hebben omgaan. Dat je daar als architect met open mond naar staat te kijken kan ik me levendig voorstellen, want dit is soms architectuur op de vierkante centimeter.

De STAG, het draagbare krukje, is bedoeld om actief de stedelijke ruimte van jezelf te maken. Het bleek meteen aan te slaan, vooral bij jongeren. Bij het boek is ook een bouwplaat gevoegd, zodat je je eigen krukje in elkaar kunt zetten.

Hong Kong In Between is een fascinerend boek dat je de stad laat zien zoals je hem nog nooit eerder gezien hebt. Borio en Wüthrich geven ook wat geschiedenisles en vertellen onder meer hoe Hong Kong ontstaan is en hoe het komt dat iedereen zo gewend is aan piepkleine leefruimtes, maar ze laten ook overtuigend zien hoe de stegen van Hong Kong een uiterst leefbare metropool maken – ze stellen onder meer dat Hong Kong een stad zonder vandalisme is, want wie gaat er zijn eigen achtertuin vernielen? Je zou denken dat steegjes iets lugubers en onbetrouwbaars hebben, maar na lezing van dit boek heb je die mening definitief bijgesteld, in ieder geval wat betreft Hong Kong.

Het boek is overigens niet alleen erg goed geschreven, maar ook voortreffelijk geïllustreerd met magnifieke tekeningen en geweldige foto’s. Als je in dit boek begint te lezen leg je het niet meer neer, en dat is voor een boek over architectuur vrij uitzonderlijk – meestal zijn dat vooral kijkboeken waar je af en toe een hap tekst bij op de koop toe neemt, maar hier lees je alles, met veel plezier. Een geweldig boek!

• Geraldine Borio & Caroline Wüthrich – Hong Kong in Between – Park Books – ISBN 9783906027777
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Hong Kong In Between
• Meer over STAG