modernisme dankzij aardbevingen - architectuur in sovjet tasjkent - seismic modernism
Links de hoofdarchitect van Tasjkent met zijn collega’s voor het masterplan van 1966 dat de hele wand besloeg.
Rechts het epicentrum van de aardbeving, en erachter het ronde Museum van Vriendschap tussen Naties
Drie gebouwen uit de serie 1T-SP op ulitsa Bogdana Khmelnitskogo 46/1-3 (tegenwoordig bekend als Bobur ko’chasi)
Model van district C-19, waarbij werd gekozen voor integratie van middeleeuwse monumenten en oriëntaalse gangen, maar dit ambitieuze project heeft het niet gehaald.
Architectuur-uitgeverij DOM is al een tijdje bezig met een serie boeken over Sovjet-architectuur, en dat levert het ene na het andere fascinerende boek op. Seismic Modernism gaat over de wederopbouw van Tasjkent, dat op 26 april 1966 door een aardbeving grotendeels verwoest werd. Dat wil zeggen dat er van de oude Oosterse stad vrijwel niets meer over was, terwijl de nieuwe Russische stad vrijwel intact bleef.
De Oezbeekse stad aan de zijderoute was toen al een stad van contrasten met kleine kronkelende stegen, moskeeën, en huizen van klei in de oude stad tegen brede boulevards en moderne gebouwen in de nieuwe stad. Tegenwoordig, vijftig jaar na de aardbeving, wordt Tasjkent beschouwd als de stad met de mooiste prefabricated (voorgemonteerde) gebouwen ter wereld.
Twintig verschillende ontwerpinstituten en bouwcollectieven van over de hele Sovjet Unie hebben meegeholpen om de stad opnieuw op te bouwen, want dit was voor Stalin ook een prestige-object – de Sovjet Unie kon hier aan de wereld laten zien waar ze toe in staat was als het op het bouwen van steden aankwam.
De architecten namen hun regionale tradities mee in hun modernistische socialistische ontwerpen – iets wat nog nooit eerder vertoond was, en wat het mooiste te zien is in de prachtige façades die de gebroeders Zharsky maakten. Daardoor is deze zuidelijkste miljoenenstad van de Sovjet Unie uniek, niet alleen wat betreft de hoeveelheid gebouwen die in korte tijd werd neergezet, maar ook in de onvoorstelbare diversiteit en de magnifieke ornamentatie.
Je kunt in Tasjkent mooi zien wat de Sovjet-idealen inhielden als het om stedelijke planning gaat, waarbij technische standaardisering en sociale behoeftes mooi op elkaar aansloten. Dat maakt de architectuur van Tasjkent ook vandaag nog tot een mooi studie-object.
Philipp Meuser maakte er een mooi geschiedenisboek van, waarbij hij begint met wat er aan de aardbeving voorafging, van het begin van de seriële woningbouw in 1956 tot het eind van de Sovjet Unie in 1991. Het levert een fascinerend boek op, dat zeker niet alleen voor architecten of architectuurliefhebbers interessant is, maar ook voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis.
- Philipp Meuser – Seismic Modernism – Architecture and Housing in Soviet Tashkent – DOM publishers – ISBN 9783869224939
- Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Seismic Modernism