Het werk van Marc Bijl kun je omschrijven als goor, smerig en somber. Niet bepaald “feel-good”-kunst dus, eerder feel-bad. Maar het is net als in de muziek, waar sommige moord- en doodslagliedjes die vreselijke zaken bezingen, toch zodanig onder de huid kruipen dat je ze tot het beste in de muziek bestempelt.

Marc Bijl maakt kunst die ik niet graag in huis zou halen,maar wel kunst die je als kijker even behoorlijk onderuit kan halen. Het frisse, vrolijk gekleurde beeld Love van Robert Indiana (zie hieronder) wordt, met de blik van Bijl, Porn, met vieze zwarte druipverf extra goor gemaakt, als een somber portret van deze tijd. Die vieze druipende zwarte verf wordt wel vaker door hem gebruikt om frisse beelden te bezoedelen en ze voorgoed een zwarte kant te geven, letterlijk en figuurlijk. De vrolijkgekleurde stoel van Rietveld is ongemakkelijk om in te zitten, maar hier wordt het, inde zwarte druipversie van Bijl, ook een volstrekt onaantrekkelijke stoel. En de frisse internetheldin  Lara Croft (zie het omslag van het boek) wordt te smerig om aan te pakken.

Als je het hebt over het relativeren van frisse vrolijke iconen van onze tijd, dan gaat die relativering bij Bijl wel erg ver. Zelfs een steriele Mondriaan wordt viezig als Bijl er zijn plasje over gedaan heeft. Maar hij gaat verder, want zijn brandende vredesteken doet wel erg sterk denken aan de brandende kruisen van de Ku Klux Klan, en je wordt er als kijker daardoor ongemakkelijk van. En dat is waarschijnlijk ook wat Bijl wil bereiken. Vrolijk word ik niet van deze kunst, maar als een kunstenaar het voor elkaar krijgt dat je je ongemakkelijk gaat voelen heeft hij wel iets essentieels geraakt, lijkt het. Geen aangename, wel intrigerende kunst.

• Marc Bijl – In Case You Didn’t Feel Like Showing Up – NAi Publishers/DA2 – ISBN 978-9056-626822