Er wordt wel eens beweerd dat er geen lijnen bestaan in de natuur, dat lijnen een menselijke uitvinding zijn. Daar valt wellicht het een en ander op af te dingen, maar dat de lijn een belangrijk expressiemiddel is, daar valt moeilijk aan te ontkomen.

The Power of Line is het derde boek in een reeks over de lijn. Het gaat hier om een meerjarig project van het Gabinetto Disegno e Stempe degli Uffizi en het Kunsthistorisch Instituut in Florence – Max Planck Institut.
Dit derde boek is onderverdeeld in verschillende secties die thema’s aansnijden als De Natuur en Lijnen, Theorieën, Leren en Didactische Ervaringen, Kalligrafie, schilderen en dans in China en Japan, Het transformeren van Arabische letters en Islamitische lijnen, Lijnen: Ruimte en Sporen, en nog het een en ander.

Dat levert een buitengewoon breed en fascinerend boek op dat soms wel heel breed uitwaaiert, maar steeds interessant genoeg blijft om te blijven boeien. Zo is de invloed van de Islamkunst en de lijnen daarin op Franse kunstenaars, en dan met name Francois Morellet onmiskenbaar. Jammer alleen, dat de schrijvers van dat artikel niet verder gingen en uitleggen hoe Morellet een paar stappen verder ging en de lijn gebruikt om suggestief indrukwekkend werk te maken dat volledig los komt te staan van zijn oorspronkelijke inspiratiebronnen.

Eenzelfde soort voorzet wordt gegeven in het hoofdstuk over Japanse kalligrafie, die zich op een bepaald moment ontwikkelt naar de schilderkunst toe, waarbij je niet aan de indruk ontkomt dat de Amerikaanse expressionisten zich door dit werk hebben laten inspireren. Dat wordt aangestipt, maar er had wat mij betreft wat dieper op kunnen worden ingegaan.

Maar het mooie van dit boek vol essays is ook dat het vol zit met dit soort aanzetten die je zelf weer verder aan het denken zetten. Zo zitten er in het hoofdstuk over “lijnen en de natuur” ook wat voorbeelden van lijnen in de natuur die je aan het denken zetten en die je zelfs wat anders om je heen laten kijken. En dat is altijd mooi. Al gaat het daar ook voor een groot deel over zestiende- en zeventiende-eeuwse verhandelingen over perpectief, geometrie en kalligrafie en de dubbele natuur van de lijn. Kortom – het is soms ook taaie kost om te lezen, en regelmatig behoorlijk theoretisch.

Maar voor het grootste deel zijn de essays buitengewoon interessant, verrassend en prikkelend. De illustraties zijn goed gekozen, je wordt aan het denken gezet en je gaat er beter van kijken. Wat wil je nog meer?

• The Power of Line – Linea III – Ed. by Marzia Faietti & Gerhard Wolf – Hirmer Verlag – ISBN 9783777424989
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: The Power of Line