Luca del Baldo is een schilder die een geniaal idee had. Hij benaderde een groot aantal wetenschappers die zich allemaal bezig houden met kunstgeschiedenis, kunstkritiek, filosofie, geschiedenis en etnologie en die zich vooral bezig hielden en houden met vragen rond de menselijke waarneming en verbeelding.

Hij vroeg hun een foto van zichzelf naar hem op te sturen en schilderde aan de hand van die foto’s zesennegentig portretten die nu verzameld zijn in een boek. Maar daar bleef het niet bij, want Del Baldo vroeg al die wetenschappers ook om op hun eigen portret te reageren, en die reacties staan nu naast de portretten in het boek, en dat levert werkelijk fascinerende literatuur op.

Want het blijkt nog iets anders te zijn om kunst te bespreken, waarbij je voorkeur bijvoorbeeld uitgaat naar abstracte portretten, en dan ineens je eigen hoofd te moeten beoordelen. Daar kijk je toch even met een geheel andere blik naar.

Dat maakt het alleen al tot een fascinerend boek, maar je maakt ook kennis met wetenschappers die totaal anders blijken te kijken, wat ook weer bijzonder interessant is. Del Baldo maakt het de lezer in dit boek overigens niet al te gemakkelijk, want je krijgt geen introductie bij de verschillende wetenschappers, en hoewel de meeste reacties in het Engels zijn zitten er ook wat Franse en Italiaanse stukken tussen, en het “Conversation Piece” achterin het boek is ondanks de Engelse titel geheel in het Italiaans. Ik begrijp dat Del Baldo van ons verwacht dat we meertalige Homo Universalis zijn, maar iets lezersvriendelijker had voor mij wel gemogen.

Ondanks die kleine schoonheidsfoutjes is dit wel een geweldig boek, waar je eindeloos in kunt blijven lezen, en als je iemand ontdekt die je bijzonder aanspreekt kun je uiteraard zelf altijd gaan googelen om te kijken met wie je te maken hebt.  Het is wat dat betreft een inspirerend boek dat je behoorlijk aan het werk kan zetten.

Oh, en wat de portretten betreft: je kunt duidelijk zien dat Del Baldo niet met iedereen even veel affiniteit heeft – ze zijn niet allemaal even sterk. Er zitten een paar erg mooie uitschieters bij, en helaas ook een paar missers, waaraan je kunt zien dat hij naar een zielloze foto heeft gewerkt, maar dat zijn er gelukkig maar een paar.

Maar de formule is indrukwekkend, met zeer verschillende combinaties van portret en tekst. Uitgebreide boeiende essays worden afgewisseld met korte, soms bijna geschokte reacties, zoals die van Harold Bloom, die zegt dat hij na een aantal ziektes inmiddels aanzienlijk dunner is, maar dat hij, hoewel hij achtentachtig is, tot zijn dood zal blijven lezen, schrijven en lesgeven. En zo wordt het een boek om in stukjes en beetjes te lezen. Mooi.

• Luca del Baldo – The Visionary Academy of Ocular Mentality – Atlas of the Iconic Turn – De Gruyter 
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: The Visionart Academy of Ocular Mentality