Het Lam Gods wordt algemeen beschouwd als een van de grootste kunstwerken uit de Vlaamse schilderkunst. De broers Hubert en Jan van Eyck hebben naar het schijnt wel een paar decennia aan de panelen die samen het Lam Gods vormen gewerkt, en in het totale kunstwerk is onvoorstelbaar veel te ontdekken, alleen al aan symboliek en verborgen verhalen.

Het gaat om een altaarstuk dat uit twaalf panelen bestaat. Als het geopend is zie je bovenaan links Adam, met erboven een zogenaamde grisaille over het offer van Kaïn en Abel. Helemaal rechts zie je Eva, met boven haar de moord van Kaïn op Abel. Daartussenin zie je zingende engelen, Maria als koningin van de hemel, de gekroonde Christus, Johannes de Doper en musicerende engelen. Onderaan zie je de Rechtvaardige rechters (dat wil zeggen: een kopie, want dit paneel werd gestolen, waarover verderop meer), de ridders van Christus, de aanbidding van het Lam Gods, kluizenaars en pelgrims.

Als het veelluik gesloten is zie je de panelen die ik hier laat zien, waar de engel Gabriël aan Maria, de moeder van Jezus, aankondigt dat ze zwanger is, de opdrachtgevers, en Johannes de Doper en Johannes de Evangelist, plus de profeten Zacharias en Micheas en de sibillen van Eritrea en Cumea.

Internationaal staat het kunstwerk vooral bekend als Het Gentse Altaarstuk, maar in Gent en in Vlaanderen heet het gewoonweg Het Lam Gods. Dat komt door het centrale paneel uiteraard.

Het kunstwerk van de gebroeders van Eyck heeft in de loop der eeuwen heel wat te verduren gehad, en die hele geschiedenis staat nu, vlot geschreven en met humor opgetekend in een boek, Het Lam Gods, Bewonderd en Gestolen, waarin de complete geschiedenis op een meeslepende manier uit de doeken wordt gedaan.

Het Lam Gods is versleept, verhuisd, gestolen en het overleefde een brand en niet te vergeten de beeldenstorm. Het is uit elkaar gehaald en zelfs verzaagd, het werd verborgen en weer terug gevonden. Het werd hersteld en overschilderd. Al in 1550 werd het voor het eerst gerestaureerd. In die periode ging tijdens een schoonmaakbeurt ook het voetstuk onherstelbaar stuk.

In 1934 werd het paneel De Rechtvaardige Rechters gestolen, en dat paneel is tot op heden nooit meer terug gevonden. Een zekere Arsène Goedertier, een katholieke bankier, bekende op zijn sterfbed dat hij het paneel gestolen had – “Ik alleen weet waar het Lam Gods is” .Dat is het verhaal dat iedereen in Gent nog steeds bezig houdt, want dit missende paneel moet nog ergens zijn, maar waar?

Het boek heeft nog veel meer verhalen, want het Lam Gods is zeker ook geen onomstreden kunstwerk, denk alleen maar aan de keizer die vond dat de blote Adam en Eva met hun buikjes wel erg veel op gewone mensen leken, waarna die panelen lange tijd verbannen werden.

Vlot geschreven, met humor en de nodige anekdotes, terwijl je ondertussen wel de accurate geschiedenis van het Lam Gods krijgt. Een subliem boekje, met in ruim honderd bladzijden alles wat je maar over het Lam Gods zou willen weten. Een aanrader!

• Harry de Paepe & Jan Van Der Veken – Het Lam Gods – Bewonderd en gestolen – Biloan – hardcover – € 19,95
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Het Lam Gods