Het schilderij van Fritz Schmid dat je hier rechts ziet intrigeerde me al vele jaren geleden, en ik kwam het nu tegen in het boek Neu. Sachlich. Schweiz. over de schilderkunst van de nieuwe zakelijkheid in Zwitserland. Hier kwam ik er achter dat dit portret van Heinrich M. er een is uit een hele reeks portretten van mannen die alleen met de voornaam en het initiaal van de achternaam worden aangeduid. Het blijkt om portrettten te gaan van mensen uit de Zürichse onderwereld. Dat verklaart het licht onbehaaglijke gevoel dat je bekruipt bij het bekijken van al die gezichten, want ze poseren weliswaar allemaal voor Schmid, maar je voelt toch een zekere terughoudendheid. Intrigerend dus.

De Nieuwe Zakelijkheid ontstond in Duitsland, maar kende ook in Nederland en dus ook in Zwitserland vele navolgers. Soms leidde dat tot schilderijen die bijna naïef aandoen, zoals bij Eduard Gubler, hoewel hij te goed is om tot de naïeven gerekend te worden, maar meestal leidt de nieuw-zakelijke aanpak ertoe dat je door de kale benadering van het onderwerp als toeschouwer heel goed gaat kijken. En dan blijken de schilders van de nieuwe zakelijkheid vaak meer te zeggen te hebben dan je op het eerste gezicht zou denken.

Kijk, een paar glazen bollen waarin de schilder zelf gereflecteerd wordt, dat lijkt vooral aanleiding tot een staaltje vertoon van eigen kunnen, maar Barraud’s Seance de peinture is dan weer een fascinerend schilderij, want waarom beeldt de schilder niet alleen het model af dat hij schildert, maar ook zichzelf en zijn vrouw?

Neu. Sachlich. Schweiz is een boek vol verrassingen, vooral doordat de nieuwe zakelijkheid voor de oppervlakkige kijker weinig diepgang lijkt te hebben, terwijl als je beter kijkt er behoorlijk veel blijkt te ontdekken. Een fascinerend boek over een kunststroming die onterecht wat over het hoofd gezien is.

• Neu. Sachlich. Schweiz. – Malerei der Neuen Sachlichkeit in der Schweiz – Museum Oskar Reinhart Winterthur – Scheidegger & Spiess – ISBN 9783858815729
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Neu. Sachlich. Schweiz.