
de stilte van het licht - joost zwagerman - schoonheid en onbehagen in de kunst
© Erven Joost Zwagerman
De Stilte van het Licht is Joost Zwagerman’s laatste boek – het is een verzameling teksten over kunst, en het boek leest als een kroniek van een aangekondigde dood. Daardoor is het ook een onverwacht aangrijpend boek geworden, want alles in dit boek verwijst naar Zwagermans diepe verlangen naar de dood.
Veel mensen herinneren zich Zwagerman als een pleitbezorger van de kunst, iemand die met veel enthousiasme, met passie en geestdrift over kunst kon schrijven en praten. Maar als je al die stukken achter elkaar in een boek leest ontkom je er niet aan dat Zwagerman in kunst vooral de stilte zocht, en daarmee ook het verlangen om er niet te zijn.
Dat uitgangspunt, die insteek, die manier van kijken was voor mij nieuw, en om eerlijk te zijn ook enigszins deprimerend. Het wordt na het lezen van het stuk over de schilderijen van Mark Rothko ook voorstelbaar waarom ook die kunstenaar zichzelf van het leven beroofde – kunst die de absolute stilte opzoekt kan ook ronduit deprimerende kunst zijn, ook al praat Zwagerman liever van hoopgevende kunst.
Het merkwaardige is, dat ook ik van veel van de stille kunst houd waar Zwagerman enthousiast over schrijft – de witte schilderijen van Ryman bijvoorbeeld, of de prachtig ingetogen schilderijtjes van Jan Mankes, maar ze hebben bij mij nog nooit het verlangen opgeroepen “om er niet te zijn”.
De Stilte van het Licht is vooral een particuliere zoektocht van een hartstochtelijk kunstliefhebber, maar ook een nietsonthullend portret van Joost Zwagerman. Het is ook een boek dat je in stukken en brokken moet lezen, en zeker niet in één keer, daarvoor wordt er teveel overhoop gehaald. Wat ik al zei – dit is een aangrijpend boek over kunst.
- Joost Zwagerman – De Stilte van het Licht – Schoonheid en onbehagen in de kunst – Arbeiderspers – ISBN 9789029589888
- Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: De Stilte van het Licht