Herman van Hoogdalem kende ik van de portretten van bekende Noorderlingen die verschenen in het blad Noorderbreedte waar hij een van de kunstenaars was van Atelier Siks CS. Daar maakte hij al indruk omdat zijn portretten altijd raak en intiem waren.

Sinds een paar jaar is hij zijn moeder gaan schilderen toen ze begon te dementeren, en daarbij probeerde van Hoogdalem het veranderingsproces vast te leggen, de vele gezichten van de dementie – de wanhoop, het lijden, de onzekerheid, de pijn, de stilte, de leegte, de onthechting, de berusting en alles wat verder moeilijk in woorden te vangen is.

Dat werd uiteindelijk een hele reeks portretten van dementerenden, vaak op enorme formaten geschilderd, waardoor je als kijker extra hevig geconfronteerd wordt met die vele gezichten van de dementie. Dat is veel meer dan alleen maar indrukwekkend – je wordt daar héél erg stil van.

Van Hoogdalem lijkt het onmogelijke voor elkaar gekregen te hebben, door met enorm veel aandacht, respect en begrip te kijken en mensen op hun kwetsbaarste momenten vast te leggen.

Voor het boek dat nu verschenen is met een groot aantal van die portretten (het is overigens aan te raden ze “in het echt” te gaan bekijken, want door het formaat maken ze nog veel meer indruk dan in het boek) heeft Gijs Wanders bovendien de partners en kinderen van de geportretteerde mensen geïnterviewd, wat het boek nog indrukwekkender maakt.

Maar zonder die interviews – de portretten die van Hoogdalem maakte van de vele gezichten van de dementie vergeet je nooit meer als je ze hier eenmaal gezien hebt.

• Gezichten van Dementie – Herman van Hoogdalem en Gijs Wanders – WBooks – ISBN 978-90-400-0767-5