Een van de merkwaardigste boeken die ik de laatste tijd ben tegengekomen is Marginalia van Anja Lutz. Het is een boek vol onbestemde rasters en structuren, en in eerste instantie wist ik echt niet wat ik hier nu van moest maken.

Anja Lutz blijkt boekontwerpster te zijn voor kunstenaars, uitgevers en cultuurinstellingen en was in 2006 een van de mede-oprichters van de Berlijnse kunstboekenuitgeverij The Greenbox. In Marginalia wil ze de randelementen laten zien die een wezenlijk onderdeel van elk gedrukt boek zijn. Ze nam kunstenaarsboeken die ze samen met kunstenaars heeft vormgegeven, haalde tekst en beeld weg en hield zo het basisstramien over.

Dan hou je dus de randen, de tussenruimten en de achtergronden over en de ruimte tussen de kolommen. Ieder boek blijkt dan weer anders in elkaar te zitten wat betreft ritme, stijl, compositie, formaat, noem maar op. Je krijgt feitelijk het skelet van een boek te zien, waaruit met chirurgische precisie alle wezenlijke organen zijn weggesneden.

Marginalia laat dus de compositie zien van het boek, de anatomie van het boek als object, zou je ook kunnen zeggen, de innerlijke structuur. In eerste instantie dacht ik dat dit boek eigenlijk alleen maar interessant zou kunnen zijn voor boekontwerpers en iedereen die dat zou willen worden, maar als je het boek rustig doorbladert gebeurt er toch ook nog iets anders.

Op een vreemde manier ontstaat er namelijk een rustige, abstracte poëzie die bijna meditatief lijkt te gaan werken. Als in minimal music of minimal art is Anja Lutz hier teruggegaan naar de kern, naar de basis, en toont ons het minimale boek. Bijzonder.

• Anja Lutz – Marginalia – The Green Box – ISBN 9783941644007
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Marginalia