In 1977 schreef Piet Schreuders een pamflet over grafische vormgeving, in opdracht van het Gerrit Jan Thiemefonds. Lay In, Lay Out, met als ondertitel “Zijn ontwerpers misdadig?” was een prettig eigenzinnig stuk tekst waarin de godfathers van de toenmalige ontwerperswereld flink werden aangepakt, en waarin Schreuders en passant ook duidelijk maakte welk soort vormgeving hij wél de moeite waard vond.

Tien jaar later werd het boekje nog een keer herdrukt in een aangepaste versie, en beide boekjes koester ik nog steeds, want voor een groot deel ben ik het met Schreuders eens als het gaat om de ontwerpers wiens ego wat al te nadrukkelijk door hun vormgeving heen schemert. De voorbeelden van goede vormgeving laten vaak anonieme vormgeving zien, van ontwerpers die zich dienstbaar opstelden en zelf vrijwel onzichtbaar bleven.

Dat Scheuders gelijk had blijkt voor een deel ook uit zijn eigen werk, want als je de stapel Furores weer eens ter hand pakt die hij in de loop der jaren gemaakt heeft valt het op hoe tijdloos die bladen feitelijk zijn, en hoe leesbaar. De vormgeving is steeds volledig gericht op de lezer, en je hebt de neiging het blad van voor tot achter te lezen omdat overal wel een grap verstopt kan zitten of een verrassend visueel element.

Ik laat uit de “definitieve volkseditie” alleen een fragment uit het voorwoord uit de tweede editie lezen en het voorwoord voor de huidige editie. Als je dat leest begrijp je ook wel waarom de aanschaf van dit pamflet nog steeds de moeite waard is. “Door mij dus af te zetten tegen genoemde kampen kwam ik er achter wat ik zelf belangrijk vond” – dat vond ik wel een tamelijk essentieel zinnetje.

Lay In, Lay Out, ik heb het nu voor de derde keer gelezen, en opnieuw met heel veel plezier en met veel instemming. Dat is voor een pamflet dat inmiddels veertig jaar oud is toch wel bijzonder.

• Piet Schreuders – Lay In, Lay Out – Definitieve Volkseditie – De Buitenkant – ISBN 9789490913724
• Bestel het boek vooral bij de boekwinkel bij jou in de buurt.