Uitgeverij Lebowski is bezig met het uitgeven van een serie boeken over graffiti. De hollandse graffitikunstenaar Hugo Kaagman kreeg een eigen boek, net als zijn geniale Britse tegenhanger Banksy. Nu is er ook een uitgebreide herdruk verschenen van het boek dat het prille begin van de graffiti vastlegde, toen graffiti alleen nog maar bestond uit het zo nadrukkelijk mogelijk kalken van je eigen naam of schuilnaam, op treinen, metrostellen en de muren van New York.

In diet tijd vond vrijwel iedereen dat vreselijk lelijk en een vervuiling van het stadslandschap, maar schrijver Norman Mailer zag er meteen meer in. Hij maakte samen met fotograaf Jon Naar een boek, The Faith of Graffiti, waarin die allereerste graffiti werd vastgelegd, met een tekst van Mailer waarin hij het werk van de graffitispuiters vergelijkt met het werk van kunstenaars als Jackson Pollock of Joan Miro.

De onbeholpenheid van de individuele graffiti-aanbrengers was iets waar Mailer doorheen keek, en als je een muur ziet als die hier rechts, waar de teksten in zwart en rood perfect aansluiten op de verkiezingsposters van Nixon, zie je wat hij bedoelt als hij zegt hier de schoonheid van in te zien.

Jon Naar fotografeerde eind 1971, begin 1972 in precies de juiste stijl de rauwe graffiti die hij overal in New York aantrof, en de heruitgave van het boek is nog eens uitgebreid met een aantal foto’s die het boek toen niet haalden. Dat maakt het tot een historisch document dat de beginperiode van een nieuwe kunstvorm vastlegt, en wat je hier ziet is uiteraard allemaal allang verdwenen. De vluchtige straatkunst van weleer, die de makers nooit als kunst zouden durven omschrijven (ze noemden zichzelf “writers” of “taggers”), is inmiddels, mede dankzij de tekst van Mailer, uitgegroeid tot een kunststroming die serieus genomen wordt.

Het boek zorgt voor een sprong in de tijd, en als je het doorbladert met vroege rapmuziek op de achtergrond zit je helemaal in het New York van bijna dertig jaar geleden. Bijzonder.

• Norman Mailer en Jon Naar – The Faith of Graffiti – Uitgeverij Lebowski – ISBN 978-90-488-0276-0