
dan graham
Dan Graham maakt kunst die niet in een boek te vangen is, laten we dat even vooropstellen. Toch is er een boek verschenen dat op verschillende manieren een poging doet, bijvoorbeeld door een foto te plaatsen en daaronder een summiere uitleg, zoals hiernaast, waar Graham een ruimte heeft ingericht waar twee publieken elkaar ontmoeten die elkaar wel kunnen zien maar niet horen. De bedoeling is dat het publiek zich bewust wordt van zichzelf, van de interactie en van de samenhang binnen één publiek.
Graham werkt verder veel met matglazen ruimtes die vaak ook spiegels bevatten die dan ook nog eens aan één kant doorzichtig zijn. Als toeschouwer en kijker kun je de ervaring die je ondergaat als je zo’n ruimte binnenstapt niet ervaren door een boek te lezen, maar je krijgt door de foto’s, en alle verhalen die erbij geleverd worden, wel een goede indruk.
Bovendien is er een stripverhaal toegevoegd waarin Graham nog duidelijker en visueel probeert uit te leggen wat hij wil bereiken, waarbij hij benadrukt dat er ook gelachen mag worden. De kuil die hij maakte voor skateboarders bijvoorbeeld heeft een dak met spiegels, waardoor de skateboarders zichzelf midden in de lucht tegenkomen. Dat heeft niet alleen met visuele schoonheid te maken, maar er is ook een associatie met het lachspiegelpaleis op de kermis.
De glas- en spiegelpaleisjes die Graham in de loop der jaren maakte zijn overigens esthetisch zeer fraai en nodigen niet echt uit tot een bulderlach, maar eerder tot contemplatie en verstilling. Kunst om stil van te worden en die soms een glimlach oproept. Misschien is dat juist de kunst die we in deze onrustige tijden nodig hebben.
Wat het boek betreft: dat is een goudmijn als je achtergrondinformatie over Dan Graham en zijn kunst zoekt, want niet alleen geeft het stripdeel op een heel toegankelijke manier inzicht in de kunst van Graham, er is ook een deel met zijn teksten oipgenomen en er wordt een aantal projecten uitgelicht waar behoorlijk diep op wordt ingegaan, met veel foto’s en illustratiemateriaal.
-
Dan Graham: Beyond – MIT Press – ISBN 978-1-933751-12-2
© Dan Graham, from Beyond, MIT 2009