De ondertitel van het boek Hollandgekte luidt “De onbekende Nederlandse periode in de Amerikaanse kunst en cultuur”. Het boek werd geschreven door de Amerikaanse hoogleraar kunstgeschiedenis en vrouwenstudies aan de Universiteit van Denver Annette Stott, en het kwam dan ook eerst in Amerika uit onder de titel Holland Mania.

Wat blijkt duidelijk uit dit opmerkelijke boek? Tussen 1880 en 1920, dus zo’n veertig jaar lang, was Nederland in Amerika toonaangevend op cultureel gebied. Dat betekende onder meer dat er behoorlijk wat Amerkaanse schilders afreisden naar Nederland om bij hun Hollandse collega’s van de Haagse School les te nemen. Het boek laat een hele serie fraaie voorbeelden zien van Amerikaanse kunstenaars die schilderden in de Hollandse stijl van die tijd, en met Hollandse onderwerpen.

Maar het waren niet alleen de schilders die op Nederland gefixeerd waren. Stott laat zien dat er onevenredig veel reisverslagen verschenen van Amerikanen die bijna jubelend over Nederland konden worden. En bijvoorbeeld het verhaal van Hans Brinker, het jongetje dat een heel land redde door zijn vinger in de lekke dijk te stoppen, was razend populair in Amerika, terwijl lange tijd niemand in Nederland dat verhaal kende. Rip van Winkle, een andere Amerikaanse klassieker, gaf overigens een iets minder positief beeld van Nederland.
Zelfs tot in de ordinaire reclameuitingen kon je tijdens die periode de bewondering voor Nederland aflezen.

In het boek worden de verhalen afgewisseld met erg veel illustraties, een groot deel in kleur, met schilderijen, posters, reclames, voorbeelden van architectuur die aan Nederland schatplichtig was en nog veel meer. Een verbazingwekkend boek dat je via een onverwachte hoek naar je eigen land laat kijken. Verrassend en erg leuk.

• Annette Stott – Hollandgekte – Anthos/Olifant ISBN 90-414-0340-x