We hebben het hier al eerder gehad over de kunstenaar Jaap de Ruig. Tegenwoordig maakt de Ruig vooral videofilms. Het gaat daarbij om korte filmpjes die af en toe te zien zijn bij tentoonstellingen. Bovendien is er een dvd verkrijgbaar via zijn vaste galerie, Maria Chailloux, maar die is behoorlijk prijzig. Jammer dat er tot nu toe geen enkele uitgever het lef heeft gehad een dvd met zijn videofilmpjes uit te brengen, want het is inmiddels een fascinerend en zeer gevarieerd oeuvre aan het worden. Hoewel de kans dat je ze binnenkort kunt bekijken vrij klein is willen we er hier toch aandacht aan schenken. Ik merk namelijk dat een aantal van die filmpjes in mijn hoofd zijn blijven hangen, en vreemd genoeg zijn dat niet de meest spectaculaire filmpjes, maar juist die waarin vrijwel niets lijkt te gebeuren.

Zo is er een filmpje van een hond die op een klein stoepje ligt waar hij maar net half op past, naast een drukke weg ergens in een grote stad in India. De hond blijft in alle drukte onverstoorbaar op zijn plek liggen dutten, ondanks de rakelings passerende fietsers, voetgangers en brommers, tot hij onverwacht een trap krijgt van een man. Hij schiet weg en het filmpje is afgelopen, en je realiseert je dat je vijf minuten gefascineerd hebt zitten kijken naar een duttende hond.

Of er is de lege stoffige weg, of liever een zandpad. Er komen mensen aanlopen met een paard en een wagen, waarop balen veevoer liggen. Er achteraan komt een man die zo’n baal op zijn nek draagt. Hij laat hem vallen, en een van de andere mannen loopt terug om hem te helpen. Even later is het pad weer verlaten. Als ik het zo opschrijf lijkt het alsof er heel wat gebeurt, maar het opmerkelijke is dat dit hele voorval ruim vier minuten in beslag neemt, en dat alles in de grootste sereniteit plaatsvindt. Toch blijft het filmpje je bij.

Zo zijn er meer van dat soort filmpjes, waarbij de kunstenaar alleen minimale gebeurtenissen lijkt te registreren. Pelikanen die eindeloos in cirkels door de lucht glijden bijvoorbeeld, of een ezeltochtje, gefilmd vanaf de rug van de ezel, of een lege plastic fles die over straat rolt en buitelt.

Een andere categorie is die waarin de kunstenaar de kijker manipuleert, of nadrukkelijk iets in scene zet, zoals in het filmpje waarin een klein bootje met een kartonnen meisje op een zee lijkt te dobberen (zie hier recht boven). Je realiseert je niet meteen dat het meisje dobbert op een zee van krioelende maden.
Maar er is ook het pingpongballetje dat door de kunstenaar zó in een glas gegooid wordt dat het meteen doorstuitert naar het tweede, het derde en tenslotte het vierde glas.

Dan is er het spastisch bewegende jongetje dat blijkt te bestaan uit maden die met lijm aan elkaar geplakt zijn plus een klein kartonnen koppie. Er zijn de salamanders die omhoogklimmen en waar zich ineens een mensenfiguur tussen blijkt te bevinden, en zo zijn er meer merkwaardige en soms verontrustende filmpjes. Er wordt ook ergens een muskusrat verorberd bijvoorbeeld.

Toch doet het eigenaardige feit zich voor dat bij mij de minst spectaculaire filmpjes zich het hardnekkigst in mijn onderbewustzijn blijken te hebben vastgehaakt. Ik heb daar niet echt een verklaring voor, maar ik ben nog wel steeds onder de indruk.