Antoine Mortier (1908-199) was een van de belangrijkste abstract-expressionistische schilders van België van de twintigste eeuw. In het overzichtsboek met de titel De gedaanteverandering van de werkelijkheid (het boek werd in het Frans uitgegeven, want Mortier was een Waalse belg, maar het wordt geleverd met een bijlage waarin de tekst ook in het Nederlands en het Engels te lezen is) kun je de creatieve ontdekkingsreis van Mortier goed volgen. Zo staan er op twee pagina’s naast elkaar bijvoorbeeld twee Pietà’s die hij schilderde, de ene in 1954, met grove streken, geel en wit op een zwarte achtergrond, de andere in 1993, veel ingetogener, strakker, in blauwen, ook op een zwarte achtergrond. Een wereld van verschil.

De wereld die Mortier in zijn schilderijen oproept is niet een wereld waar je snel even langsloopt. Elk schilderij moet je met wat meer aandacht en tijd benaderen dan je wellicht gewend bent. Dan, met een contemplatieve instelling en echte aandacht, ontvouwt zich een bijzondere wereld. De ogenschijnlijke somberheid van Mortier blijkt dan vaak gezichtsbedrog.

Het boek maakt het mogelijk een compleet schildersleven, in al zijn verscheidenheid en gevarieerdheid, tot je te nemen, en dat is bijna te veel. Dit is een boek dat je echt als koffietafelboek dient te gebruiken – af en toe openleggen, en rustig de tijd nemen voor een of twee bladzijden. Dan ontdek je een schilder die het ontdekken meer dan waard is.

• Antoine Mortier – La transfiguration du réel – Prisme Editions – ISBN- 978-2-930451-11-4