Ceal Floyer (spreek uit flojeur) maakt kunst die je als kijker steeds volledig op het verkeerde been zet. Als je goed kijkt heb je pas door wat er aan de hand is en zie je wat de kunstenaar doet. Dat gaat in het geval van Floyer in alle gevallen veel verder dan alleen maar een beeldgrap die klaar is als je de grap doorhebt – de grappen van Floyer, die wel altijd een bepaalde lichtheid hebben, blijven lang nagalmen.

A Handbook is een boek dat een aantal van haar kunstwerken op een eenvoudige manier op een rijtje zet, en het is een jaloersmakend boek voor iedere kunstenaar die conceptueel werk maakt, want Floyer lijkt wel een eindeloze stroom aan geniale ideeën te hebben die ze bovendien perfect uitvoert, dat wil zeggen op een manier die je als kijker niet meteen overvalt, maar die je als het ware besluipt – je hebt door dat er iets vreemds aan de hand is, maar pas als je de begeleidende tekst leest dringt in volle omvang tot je door waar je precies op het verkeerde been bent gezet.

Zo zie je ergens een boormachine op de grond liggen, met de stekker in twee gaten in de muur gestoken. Die twee gaatjes blijken door de boormachine te zijn geboord. Maar hoe?

Lichtschakelaars worden door een diaprojector op de muur geprojecteerd op de plek waar je een lichtschakelaar zou verwachten, naast een deur bijvoorbeeld.
Een lamp hangt aan het plafond, maar het snoer is duidelijk afgeknipt, er is zelfs een knoop in gelegd. Toch lijkt de lamp te branden, terwijl de kamer verder donker is. Als je beter kijkt, blijkt dat het peertje matwit geschilderd is en van de vier hoeken van de kamer door spotjes belicht wordt.

Teksten zijn belangrijk bij Floyer, de titels van haar werken zijn zeer zorgvuldig geformuleerd. Vaak zijn het enkele woorden, zoals “sold” voor een rode stip die lijkt op de rode stip die onder een schilderij of foto wordt geplakt als dat verkocht is. Bij Floyer gaat het om een geboord gaatje dat gevuld is met rode olieverf. Een kunstwerk dat gemakkelijk over het hoofd gezien kan worden, maar dat in het handboek dan weer volledig tot zijn recht komt.

A Handbook van Ceal Floyer is een boek dat er oppervlakkig gezien niet uitnodigend uitziet, maar ik heb zelden zo intens genoten van een kunstenaarsboek als van dit boek. Elk kunstwerk is verrassend, elk kunstwerk is grappig, en elk werk heeft een onverwachte diepgang. Kan humor en kunst samengaan? Absoluut! Dit handboek van Ceal Floyer is het bewijs. Een absolute aanrader.

• Ceal Floyer – A Handbook – Hatje Cantz – ISBN 9783775740777
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Ceal Floyer – A Handbook