gerhard richter - a life in painting
Gerhard Richter is misschien wel onze grootste levende kunstenaar. Zijn oeuvre is verbluffend veelzijdig en complex, met één constante – Richter is altijd een schilder gebleven, ook toen het schilderij door de kunstkritiek dood werd verklaard ging Richter door met schilderen. Daarbij gaat hij al heel zijn leven tegen alle stromingen in, en doordat hij zijn volstrekt eigen ontdekkingstocht als schilder volgt blijft het, tot op heden, fascinerend en intrigerend om de man te volgen.
Dietmar Elger schreef een voortreffelijke biografie over Richter, waarbij zijn werk niet wordt vergeten. Die biografie is, gelukkig voor ons, in het Engels vertaald. Dat leest niet alleen gemakkelijker, maar in de vertaling zijn ook wat verklaringen opgenomen van typisch Duitse zaken waar enige uitleg niet geheel ongewenst was. Elger schreef een zeer toegankelijk en prettig leesbaar boek dat niet alleen het levensverhaal van Richter vertelt, maar ook inzicht geeft in de ondoordringbaarder delen van zijn oeuvre.
Richter kreeg zijn opleiding in Oost-Duitsland waar hij afstudeerde met muurschilderingen in de sociaalrealistische stijl. Pas toen hij naar West-Duitsland verhuisde begon voor hem als schilder het echte avontuur. Zelf beweert hij dat hij geen programma heeft, geen stijl, geen richting, en als je naar de veelzijdigheid van het oeuvre kijkt ben je geneigd dat te geloven. Maar Richter heeft wel degelijk zijn fascinaties. Het is bijvoorbeeld geen toeval dat een handschrift, dat bij schilders toich vrij essentieel lijkt, zo goed als ontbreekt in zijn werk.
Toch speelt toeval soms ook een rol – als Richter ontdekt dat een galerie voor grotere formaten ook meer geld op tafel legt gaat hij bijvoorbeeld onmiddellijk veel groter werken. Maar verder: “Ik hou van het onbegrensde, het vage, het grenzeloze. Ik hou van voortdurende onzekerheid”. Een leven als schilder, met een ongelofelijk oeuvre, gebaseerd op onzekerheid? Ja, in Richters geval kun je zeggen dat hij met een grote trefzekerheid de onzekerheid onderzocht en in kaart gebracht heeft, met soms volstrekt ongrijpbare, maar altijd fascinerende schilderijen.
Zijn levensverhaal is niet echt spectaculair te noemen, maar juist binnen dat vrij gewone leven kon zich dat spectaculaire oeuvre ontwikkelen, een oeuvre dat van schijnbare tegenstrijdigheden aan elkaar lijkt te hangen. A Life in Painting is een aanrader voor wie iets meer wil begrijpen van deze intrigerende kunstenaar die met zijn werk zijn hele leven lang al blijft verbluffen en verbazen.
-
Dietmar Elger – Gerhard Richter, A Life In Painting – The University of Chicago Press – ISBN 978-0-226-20323-9
Meer over Gerhard Richter:
