Dat Gerhard Richter een veelzijdig kunstenaar is wisten we al, maar hij blijkt in 1966 ook een film te hebben gemaakt die in Galerie Schmela gepresenteerd is, maar daarna opmerkelijk genoeg vrijwel vergeten werd. Het gaat om een film van nog geen kwartier die geen drama kent, geen verhaal, maar waarin Volker Bradke, een feitelijk onbeduidende frequente tentoonstellingsbezoeker zijn eenmalige moment of fame kreeg.

Wat Richter in deze film doet en eigenlijk tot het uiterste doorvoert is wat hij in een groot aantal van zijn “realistische” schilderijen ook al deed – kijken hoe ver je kunt gaan in het vervagen van je onderwerp, in het niet focussen. Wanneer is een mens nog herkenbaar als je de lens bewust onscherp afstelt of als je een zo grove korrel gebruikt dat je nauwelijks meer ziet wat je in beeld hebt?

Het blijkt dat je dan met bewegend beeld nog veel verder kunt gaan dan wanneer je aan het schilderen bent, dat is het verrassende van deze film. Want eigenlijk kun je dit nauwelijks een film noemen. Het is eerder een onderzoek naar de grenzen van herkenbaarheid – wanneer wordt bewegend beeld met bewegende mensen abstract? Bijna nooit, zo blijkt, want we blijven met onze geest toch invullen, en we zien toch die mens bewegen. Zo blijft Volker Bradke na al die jaren een fascinerend experiment om naar te kijken. De film is op dvd uitgebracht in een prachtig boekje met begeleidende teksten en foto’s.

• Gerhard Richter – Volker Bradke, 1966 16 mm, s/w, 14:32 min – Gerhard Richter Archiv Dresden – Dumont – ISBN 9783832192815