gerrit van houten
Gerrit van Houten – Euvelgunne – 1883 – De reproductie is niet geweldig – op het origineel lijkt het hout op de voorgrond in de zon te gloeien.
Gerrit van Houten – Oosterhaven Groningen – 1882 – Let vooral ook op de kleurnuances in de huizen op de achtergrond.
Gerrit van Houten – Achterweg Haren – 1883.
Gerrit van Houten – Stadsgezicht met Damsterdiep Groningen – 1881
Gerrit van Houten, Rozen en petunia’s – aquarel op papier, 1882
Gerrit van Houten, Sterrebos in Groningen, 1884
In de Fraeylemaborg in Slochteren hangt een aantal schilderijen van Gerrit van Houten. In eerste instantie liep ik er aan voorbij, want zijn gezicht op het Sterrebos (dat je hier als kop boven dit stukje ziet) is een vrij groot schilderij dat slecht belicht is waardoor je alleen ziet dat er een rare laag zeer hinderlijk glimmend vernis is aangebracht op het doek. Pas als je drie stappen naar rechts doet zie je pas dat het eigenlijk een bijzonder mooi schilderij is dat heel fraai laat zien dat een stadsbos soms heel mooi licht heeft. Op deze reproductie zie je dat ook niet echt goed helaas.
In dezelfde kamer hingen nog een paar fraaie verrassingen, onder meer de aquarel Euvelgunne, met op de voorgrond een bergje hout dat prachtig gloeit in de zon. Ook dit prachtige juweeltje komt in reproductie nauwelijks tot zijn recht, en ik ontdekte, door de borg lopend, dat daar nog een aantal magnifieke juweeltjes hingen, op onmogelijke plaatsen (waar je bijvoorbeeld geen afstand kon nemen) of verschrikkelijk slecht belicht. Of ergens in een hoek, ver weg achter de touwtjes die de helft van de kamer afschermen voor publiek.
Het boek dat over Gerrit van Houten verschenen is levert ook al niet echt veel geweldige reproducties op, dus ik moet het doen met een paar toevallig gevonden kalenderbladen (daardoor ontdekte ik dat het boek maar een deel van Euvelgunne laat zien – aan de linkerkant is gewoon een streep weggesneden…) die erg doen snakken naar meer. Wat ik in de borg zag aan juweeltjes maakte me ook al behoorlijk nieuwsgierig, moet ik zeggen.
Gerrit van Houten werd in 1866 in de stad Groningen geboren in een vooraanstaande familie (zijn broer werd bijvoorbeeld minister – het kinderwetje van Van Houten is van hem). Hij bleek al jong over tekentalent te beschikken, en hij maakte aquarellen en een groot aantal olieverfschilderijen, allemaal tussen zijn dertiende en vierentwintigste. Rond 1890 was het echt afgelopen – hij werd in een psychiatrisch ziekenhuis opgenomen vanwege “een snel verergerende geestesziekte”.
Van Houten schilderde landschappen, stillevens en zeegezichten, maar ook portretten, interieurs en stadsgezichten van Groningen, en hij vond daarin al heel jong een fraaie eigen, licht expressionistische stijl.
Een bijzondere kunstenaar, waarvan het jammer is dat er zo slordig met zijn werk wordt omgesprongen – ik zou het wel mooi vinden als de schilderijen in de Fraeylemaborg die nu zo ontsierd worden door glimmend vernis een keer goed zouden worden gerestaureerd en schoongemaakt, en dat ze dan een plek krijgen waar ze optimaal tot hun recht komen. Ze verdienen het. Ik weet het, een borg is geen museum, maar iets meer respect voor schilderijen van deze kwaliteit zou gepast zijn.