Van en over de kunstenaar Hans Arp zijn al heel wat boeken verschenen, maar tot nog toe geen enkele echte biografie die alle aspecten van zijn leven en werk omvat. Want Arp was niet alleen beeldend kunstenaar maar ook dichter. Rudolf Suter is er een paar jaar mee bezig geweest en kwam met een mooie biografie, die bovendien voorbeeldig geïllustreerd werd met zo’n zeventig voorbeelden van het werk van Arp en bovendien dertig foto’s die Ernst Scheidegger gemaakt heeft in de Franse en Zwitserse ateliers van de kunstenaar.

Arp werd geboren in Straatsburg en groeide zo op met niet alleen het Duits, maar ook het Frans als eerste taal, en bovendien sprak hij het Elzasser dialect. Als jonge dichter en kunstenaar ging Arp via Weimar en Parijs naar Zürich waar hij zijn grote liefde Sophie Taeuber leerde kennen. Zij werden ook de belangrijkste figuren in de beginnende Dada-beweging, al bleef Arp daar zeker niet in steken.

Als Duits staatsburger kreeg hij het bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog moeilijk, want hij kon niet uitwijken naar zijn geliefde Parijs, en besloot toen voor het burgerrecht van het Zwitserse Zürich te gaan. In de jaren twintig werd hij Frans staatsburger en vertrok hij met Sophie Taueber naar Parijs. Rond 1930 begon hij daar in gips de ronde beelden te maken waar hij beroemd mee zou worden.

In 1940 zaten ze in het zuiden van Frankrijk, omdat ze van daaruit naar Amerika probeerden te komen. Waarom dat uiteindelijk allemaal niet lukte wordt in het boek uitgebreid beschreven. In de herfst van 1942 lukte het om in Zwitserland te komen. Daar stierf Sophie Taueber op 13 januari 1943 in het huis van Max Bill aan een koolmonoxidevergiftiging. Over die schok is Arp eigenlijk nooit heen gekomen.

Meteen na de oorlog keerde Arp naar Parijs terug om daar in zijn atelier verder te werken. De dood van Sophie werd in vele gedichten en andere teksten verwerkt. Het grote succes kwam nu ook, met name ook in Amerika, met als hoogtepunt de Grote Prijs voor Beeldhouwkunde op de Biennale van 1954 in Venetië.

Ik ga hier zijn verdere leven niet navertellen, daarvoor moet je het boek maar aanschaffen, al moet ik er bij vertellen dat je dan even over een drempel heen moet stappen, want het is in het Duits geschreven. Ik kan het je desalniettemin aanraden, want als je er als geïnteresseerde aan begint vergeet je binnen de kortste keren dat je een vreemde taal aan het lezen bent. In het begin zoek je af en toe een paar woorden op, maar dat valt allemaal erg mee.

Arp was altijd een erg inspirerende kunstenaar, hij was zo’n kunstenaar waar andere kunstenaars jaloers op konden zijn, omdat zijn beelden er zo eenvoudig uit konden zien, zo bedrieglijk simpel. Maar dan zat er wel altijd precies de juiste spanning in, en precies die mooie welving waardoor het een bijna sensueel beeld kon worden. En zijn reliëfs hadden dat ook, dat bedrieglijk eenvoudige, dat bij nadere beschouwing veel geraffineerder en spannender bleek dan je op het eerste gezicht dacht.

Op de foto’s van Scheidegger zie je een man aan het werk die precies bij die beelden klopt – een man die heel ontspannen maar tegelijk bijzonder geconcentreerd aan het werk is. Mooi.

• Rudolf Suter – Hans Arp, Das Lob der Unvernunft – Scheidegger & Spiess – ISBN 9783858815026
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Hans Arp – Das Lob der Unvernunft