In 1973 zag ik in de inmiddels verdwenen Galerie de Mangelgang in Groningen een tentoonstelling van foto’s van het kunstenaarsechtpaar Barbara en Michael Leisgen. Een opwindender tentoonstelling had ik tot op dat moment nog nooit gezien, terwijl het toch zo simpel was wat je zag. Een vrouw staat in een landschap, met haar rug naar de kijker.
Maar door de manier waarop ze in dat landschap staat manipuleert ze het heel subtiel. Ze duwt bergen uit elkaar, tilt wolken op, accentueert een dal, manipuleert de zon.

Er was toen al een tijd een discussie gaande over de vraag of fotografie ook kunst kon zijn. Deze foto’s gaven, wat mij betreft, voor de eerste keer het overtuigende antwoord.
Deze ingrepen in het landschap bestonden alleen dankzij de fotografie.
Op een andere manier hadden de Leisgens ditzelfde effect nooit kunnen bereiken. En ik ging er anders door kijken, wat voor mij altijd een teken is van kwaliteit. Als iemand het voor elkaar krijgt dat je echt anders om je heen gaat kijken heeft hij iets heel bijzonders voor elkaar gekregen.

Later zijn er uiteraard meer kunstenaars geweest die met behulp van de fotografie hun kunst maakten (zoals bijvoorbeeld Chema Madoz), maar de Leisgens waren voor mijn gevoel de eersten. Het bleek achteraf om de serie Mimesis te gaan, en dat vind ik, nu ik ook later werk van het echtpaar heb gezien, nog steeds hun sterkste serie. De tentoonstelling die ik in Groningen zag was overigens een van hun eerste exposities.

Toch is dit kunstenaarsechtpaar ondanks die unieke serie foto’s helaas nooit echt beroemd geworden. En dat terwijl een andere fotografenechtpaar, Bernd en Hilla Becher, met veel minder spectaculaire foto’s wereldberoemd werd.

Toendertijd had ik geen geld en kon ik helaas geen foto kopen uit de serie, en een boek was er toen ook nog niet. Inmiddels heb ik een klein stapeltje catalogi gevonden, maar helaas geen grootformaat boek waarin al hun Mimesisfoto’s verzameld zijn. Dat is echt een gemis. Eerlijk gezegd vind ik dat de kunstenaars wat dat betreft wat slordig met hun werk zijn omgegaan, want vroege catalogi zijn bedroevend slecht gedrukt, en pas na 2000 vinden we twee catalogi waarin wat foto’s uit de Mimesis-serie ook echt goed (hoewel wat klein) zijn afgedrukt.

Het latere werk van Barbara en Michael Leisgen, zoals onder meer te vinden in Stellungsspiel en Zeitsprung, is veel minder interessant dan hun eerste series in het landschap, want die inspireren mij nog steeds, terwijl de andere series op zijn best “interessant” zijn, en soms zelfs dat nieteens. Maar ik vind dat je een kunstenaar altijd op zijn beste werk moet beoordelen, en Mimesis vind ik een meesterlijke en volstrekt unieke serie die absoluut zijn plaats in de kunstgeschiedenis verdient. Ik laat hier onderaan de pagina toch even een paar voorbeelden van wat later werk zien, zodat je zelf een oordeel kunt vellen.

Hier een kort overzicht van de beste catalogi van Barbara en Michael Leisgen:

• Barbara en Michael Leisgen – Positions – Artiscope, Brussel, 2006, € 25.- (oplage 1000 ex). Bij Artiscope kun je ook nog een gesigneerde foto van de Leisgens kopen voor € 450.-

• Barbara en Michael Leisgen – Zeitsprung – Ludwig Forum Aachen, 2000. De catalogus is er in de uitverkoop voor € 5.-

• Barbara en Michael Leisgen – Mimesis – Neue Galerie Sammlung Ludwig 1974 (alleen antiquarisch, mapje met losse op A4-kaarten slecht gedrukte foto’s)