De schilder Lucian Freud, die leefde van 1922 tot 2011 gaf zijn studenten aan het Norwich College of Art in 1964 de opdracht om naakte zelfportretten te schilderen die niet alleen onthullend en sprekend, maar vooral ook geloofwaardig en echt schaamteloos moesten zijn.

Het mooie is dat hij zich zelf ook aan die opdracht hield toen hij later zelfportretten ging schilderen, waardoor je je soms bijna een voyeur voelt als je er naar kijkt – ze zijn bijna te schaamteloos, te onthullend en te intiem. Hij maakte zichzelf in ieder geval zeker niet mooier dan hij was, integendeel, je zou bijna denken dat hij een tamelijk negatief zelfbeeld had, ondanks zijn enorme succes als schilder.

In het boek Lucian Freud – de zelfportretten vind je alle zelfportretten van Freud, en dat betekent dat je ook vroeg werk vindt met nog tamelijk onbeholpen tekeningen, en schetsjes die hij in een boek maakte. Zelfs als hij alleen zijn voeten op een schilderij schilderde bij het portret van en ander of hij alleen als een schaduw aanwezig was wordt het schilderij hier als “zelfportret” meegenomen, zo compleet is het.

Het opmerkelijke is, dat elk zelfportret nadrukkelijk het charisma van Freud uitstraalt op de een of andere manier. Hij is sterk aanwezig in elke krabbel, al is het maar een klein zelfportretje in een brief, een ets of een reflectie.

Het boek laat ook heel mooi de ontwikkeling van Freud als schilder zien, en hoe hij langzaam maar zeker zijn onmiskenbare stijl wist te vinden. Een visuele biografie dus, en dan in meerdere opzichten – je ziet Freud ouder worden en je ziet hoe hij zich ontwikkelt als kunstenaar.

Een aantal essays (van een kunstcriticus, een kunsthistoricus, een museumcurator en een schilder-fotograaf die ateliermedewerker van Freud) laten onder meer Freuds plaats zien in de geschiedenis van de zelfportretkunst, en de rol van die zelfportretten in zijn brede oeuvre.

Een fascinerend boek, dat op een onverwachte manier een doorsnede geeft van het werk van Lucian Freud, intiemer dan je gewend bent, en dat terwijl hij normaal toch al best confronterende kunst maakte.

• Lucian Freud – De zelfportretten – Tijdsbeeld & Pièce Montée – Rubinstein – ISBN 9789490880255
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: De zelfportretten