Markus Raetz is misschien wel de knapste meester van de suggestie in de beeldende kunst. Hij maakte beelden, ruimtelijk werk op heel veel verschillende manieren, tekeningen en heel veel grafiek.

Die grafiek is nu verzameld in een fraai uitgegeven zogenaamde Catalogue Raisonné, wat zoveel betekent dat je ervan uit kunt gaan dat je hier ook echt alle grafiek van de man kunt vinden. Ik keek eerst wat vreemd tegen de data aan: 1951-2013, want zo oud kon Raetz toch niet zijn? Maar dan blijkt dat de “grafiek” uit 1951, toen Raetz nog maar tien was, bestaat uit deze stempel van zijn initialen:

Het is een mooi voorbeeld van de manier waarop de kunstenaar Markus Raetz je als kijker op het verkeerde been kan zetten, en de manier waarop hij je aan het denken kan zetten, want ik zie de jonge Raetz dan al gauw overal zijn stempelende handtekening achterlaten…

Zevenhonderddertig pagina’s telt het boek met de grafiek, en je raakt niet uitgekeken. Want Raetz weet je steeds weer op het verkeerde been te zetten, en je te verbluffen met zijn magische suggestiekunst. Neem de drie voorbeelden die ik hier laat zien. Nummer één laat een man en een vrouw zien die een huis binnengaan, maar het duurt even voor je dat ziet. Als je het eenmaal ziet kun je het ook niet meer anders zien, maar Raetz weet hier met een paar witte en zwarte vlakken, die met behulp van een stencil op een stuk grauw karton gespoten zijn, een hele wereld op te roepen.

Het tweede beeld heet Hoogtelijnen, en daar kun je goed zien hoe hij maar een paar lijnen nodig heeft om een gezicht te suggereren.

De derde is misschien nog wel interessanter, want deze ets, met de titel Profiel laat niet alleen zien dat Raetz als hij wou ook heel mooi klassiek werk zou kunnen leveren, hij doet iets wat nog veel interessanter is – hij laat precies weg wat de titel belooft – het profiel. Dat vul je als kijker eigenlijk zelf in. Dat is pas de kracht van suggestie!

Bij Raetz moet je dus voortdurend op je hoede zijn als kijker, en dat maakt het doorbladeren van dit boek tot een geweldige belevenis. Want een landschap is bij Raetz nooit een gewoon landschap, een doorkijkje nooit gewoon maar een doorkijkje, een golf is altijd meer dan een golf, je moet altijd net even beter kijken.

Als je dat eenmaal weet ga je van de ene opwindende kijk-kick naar de volgende, want Raetz is echt een visuele kunstenaar, die een beroep op jou als kijker doet – er wordt enige intellectuele inspanning van je verwacht, en dan hebben we het niet over het oplossen van een visuele puzzel, want dat zou te gemakkelijk en te simpel zijn. Raetz gaat dieper, zijn visuele onderzoekingen leveren echt ontdekkingen en inzichten op.

In dit uitputtende overzicht van zijn grafiek zie je ook mooi hoe ongebreideld zijn fantasie en hoe wijds zijn avonturentocht was op het gebied van de visuele suggestie. Wat een oeuvre! En dan te bedenken dat dit maar een fractie is van wat de man gemaakt heeft. Maar dit is al een eindeloze schatkamer waar je eindeloos in rond kunt blijven dwalen, waarbij je steeds meer ontdekkingen doet, want vaak duurt het even voor je het ziet. Want je weet dat er altijd iets bijzonders aan de hand is, maar dan moet je er ook nog eens de vinger op kunnen leggen, zoals bij dat opmerkelijke profiel.

• Markus Raetz – Die Druckgraphik / Les Estampes / The Prints – Catalogue Raisonné 1951 – 2013 – Scheidegger & Spiess – ISBN 978-3-85881-410-4

• Bestel de boeken hier bij een bekende webwinkel:  Markus Raetz – The Prints