Robert Cumming begon zijn artistieke loopbaan als beeldhouwer. Hij maakte allerlei soorten beelden, tot en met verzendbare beelden (“mailable sculpture”) en performance-beelden toe. Hij raakte geïnteresseerd in kunstenaarsboeken, en in de jaren zeventig stapte hij over op fotografie. In zijn staat, Illinois, maakte hij een paar succesvolle tentoonstellingen, maar hij had al snel door dat die buiten Illinois geen enkele rimpeling veroorzaakten. Hij besloot daarom te verhuizen naar Californië, en toen ging alles een beetje lopen, en kwam hij wat breder in de belangstelling te staan.

Tijd voor een kleine tussen-opmerking van mijn kant – dat is exact de reden waarom ik in dit magazine regelmatig aandacht besteed aan kunstenaars, fotografen en architecten van lokale, regionale en soms nationale faam, die internationaal nooit doorgebroken zijn – dat zegt vaak niets over de kwaliteit van hun werk, maar wel heel veel over de plek waar ze werken, en de middelen die ze hebben om in de pers te komen. Kunstbladen zijn niet geïnteresseerd in kunstenaars die ergens achteraf wonen, hoe goed ze ook zijn.

Cumming maakt foto’s waar hij soms maanden mee bezig is, en die de kijker altijd op het verkeerde been zetten. Dat doet hij bovendien met een tamelijk ongrijpbare vorm van humor, die in de wereld van de kunst vrij ongebruikelijk is. Humor en kunst lijken niet goed samen te gaan, maar Cumming laat keer op keer zien dat humor en diepgang wel degelijk samen kunnen gaan.

Ik laat hier een paar voorbeelden zien uit het boek The Difficulties of Nonsense dat bij de fotografie-uitgever Aperture verscheen met een ruim overzicht van het werk van Cumming. Cumming is strikt genomen niet echt een fotograaf te noemen, eerder een kunstenaar die de fotografie als medium gebruikt.

Het bord waar hij tekeningen op maakte heeft hij speciaal voor de foto gemaakt. Cumming gaf les in klassieke technieken van het aanbrengen van schaduwen op bollen en andere geometrische figuren en hij bracht donkere schaduwen aan met wit krijt. Opeens drong het tot hem door dat hij tegen zijn studenten zei “kijk hoe het hier donkerder wordt” terwijl hij de schaduwen met helder wit vulde, ongeveer als een zwart-wit fotonegatief. Van de twee foto’s die Cumming hier laat zien is de ene het negatief van de andere: Cumming maakte de eerste foto als een contactafdruk en gebruikte die eerste als een papieren negatief om de tweede te contactafdrukken, zodat zwart en wit werden omgekeerd.

Cumming is een intelligente kunstenaar, en je moet de foto’s in dit boek dan ook zorgvuldig bekijken, want je wordt elke keer op een andere manier op het verkeerde been gezet. Ook de fotoverzamelingen die Cumming heeft aangelegd zijn fascinerend – daarvan zijn in het boek ook een paar voorbeelden opgenomen – je ziet bijvoorbeeld een gewoon interieur, maar dat blijkt een mini-interieur te zijn dat op kleine schaal is gemaakt ooit, voor een film. Als je goed kijkt kun je dat vervolgens ook zien. Cumming heeft een hele verzameling van dat soort foto’s, die blijkbaar voor spotprijzen een tijdlang te koop waren in Hollywood en omgeving.

The Difficulties of Nonsense is een uitermate fascinerend boek, waar je de tijd voor moet nemen. Het loont ook de moeite om de begeleidende teksten te lezen, want die voegen in dit geval wel degelijk wat toe. Ze verkleinen het mysterie van de foto’s gelukkig niet, maar ze geven wel wat extra informatie. Robert Cumming, een intrigerende, fotograferende kunstenaar.

• Robert Cumming – The Difficulties of Nonsense – Aperture – ISBN 9781597113007
• Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel:  The Difficulties of Nonsense