Kurt Schwitters was een van de veelzijdigste Duitse kunstenaars uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Hij schilderde met een verrassend losse hand, maakte voor die tijd revolutionaire collages, componeerde (de Ur-Sonate kan als een klassieker worden beschouwd) en voerde dada-toneelstukjes op. Hij wist kunst en humor subtiel met elkaar in evenwicht te brengen. Hij werd door de nazi’s dan ook bij de Entartete Kunst, oftewel ontaarde kunst, gerekend.

Schwitters heeft tussen 1929 en 1940 hele periodes in Noorwegen gewoond en gewerkt, waarvan de laatste periode in ballingschap (hij werd gezocht door de SS en vluchtte uiteindelijk in 1940 naar Engeland). Over die periode in Noorwegen is nu een boek verschenen dat een verrassend beeld geeft van de kunstenaar Kurt Schwitters. Veel prachtige collages, maar ook heerlijk los geschilderde landschappen, die in vergelijking met de collages veel traditioneler ogen, maar zeker niet slecht zijn.

Maar het zijn vooral de collages en de experimentelere vormen van kunst (zijn opmerkelijke “Merzbouwwerken” bijvoorbeeld, waarvan hij er in Noorwegen twee maakte) die Schwitters tot een van de vernieuwendste en invloedrijkste kunstenaars van de twintigste eeuw hebben gemaakt. In Noorwegen was er in de tijd dat hij er werkte en woonde, overigens nauwelijks begrip voor zijn kunst. Zijn traditionelere werk, landschappen en portretten, werden wel gewaardeerd, maar Noorwegen was in de jaren dertig nog niet klaar voor experimentele kunst of Dada.

Dat maakt de productiviteit en de kwaliteit van het werk dat Schwitters in Noorwegen maakte des te opmerkelijker. Schwitters in Norway biedt wat dat betreft een voortreffelijk overzicht, en daarnaast geeft het een goed beeld van een tot nu toe vrij onbekend deel van Schwitters’ leven. Intrigerend, en daarnaast een prachtig boek.

• Schwitters in Norway – Edited by Karin Orchard and Henie Onstad Art Centre – Hatje Cantz – ISBN 978-3-7757-2420-3