jheronimus bosch visioenen van een genie catalogus bij de grote jeroen boschtentoonstelling in 2016
In dit drieluik kun je meteen zien waar de zwakke kanten van Bosch zitten – de complete chaos, het veel te veel willen vertellen waardoor je als kijker ook nauwelijks kunt focussen.
En als ik dan focus zie ik een detail als dit – een boek dat nooit zo kan blijven liggen op het hoofd van die vrouw – dat ergert me dan mateloos. Ik bedoel, je kunt nog zo krankzinnig rare beesten fantaseren, de logica moet wel kloppen, en een boek moet kunnen blijven liggen.
Bosch liet zijn fantasie de vrije loop, maar ik vind zijn creaties vaak te flauw voor woorden, zoals dit rare mannetje hier met zijn vier voetjes.
Jheronimus Bosch is vijfhonderd jaar geleden overleden, en daarom is 2016 uitgeroepen tot Boschjaar, waarin onder meer een aardige strip verscheen van Griffo en er een grote Boschtentoonstelling te zien was in ‘s-Hertogenbosch die vrijwel meteen volledig uitverkocht was. Dat is niet zo gek, want Bosch was een voorloper van het surrealisme en er loopt een directe link naar strips van deze tijd.
Maar of Bosch, zoals de titel van de catalogus bij die grote tentoonstelling beweert een visionair genie was waag ik te betwijfelen. Ik reken Bosch zelfs niet tot de echt grote kunstenaars. Daar is zijn werk te chaotisch en te slordig geschilderd voor. Bosch blijft na al die eeuwen wel nog steeds een aardige entertainer, als je bereid bent zijn schilderijen stukje voor stukje te bekijken, als een soort stripverhaal op doek. Maar ook dan vind ik hem verre van geniaal.
De demonen van Bosch zijn vaak wat flauwe beesten, lukraak in elkaar geflanst met de levendige fantasie die Bosch bezat. Wat schilderkunst betreft had hij een beetje het niveau van een Magritte, die het ook vooral van het aansprekende beeld moest hebben, niet van zijn technische kunnen. Dooie koppen, stijve mensen beroerde composities, chaotische verhalen en te veel bijbelse doemgeschiedenissen. Dat is wat ik zo’n beetje op Bosch tegen heb. Met af en toe een aardige uitschieter ertussen. De catalogus zoomt regelmatig in op wat aardige details.
- Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie – Noordbrabants Museum & Mercator Fonds – ISBN 9789462301160
- Bestel de catalogus hier bij een bekende webwinkel: Visioenen van een genie