willi baumeister - werkkatalogus van de schilderijen
Willi Baumeister is een abstract kunstenaar die me al een tijd fascineert. Ik kwam bij toeval steeds weer schilderijen van hem tegen, en bij elk nieuw schilderij kreeg ik steeds meer het gevoel dat ik met een schilder/tovenaar te maken had, die zaken voor elkaar kon krijgen die onmogelijk leken. Kijk maar eens naar Montaru, waar ik een paar jaar geleden een kort stukje over schreef, of naar zijn ongrijpbaar mooie, wervelende windschilderij.
Omdat ik steeds nieuwsgieriger raakte heb ik een enorm boek aangeschaft, de Werkkatalog der Gemälde, waarin alle schilderijen van Willi Baumeister terug te vinden zijn. Dat betekent dat het ene boek, een pil van ruim negenhonderd forse bladzijden, zwartwitreproducties laat zien van alle schilderijen (drie per pagina gemiddeld), en het andere zo’n vijftig grootformaat zwartwitreproducties en vijftig kleurenplaten van representatieve schilderijen. Daar zitten behoorlijk wat schitterende verrassingen tussen, mag ik wel zeggen. Kijk bijvoorbeeld eens naar de “Turner aan de bar” uit 1934 (hier rechts te zien). Een gelaagd schilderij met drie mannen, waar een hedendaagse kunstenaar als Sigmar Polke ongetwijfeld ooit een hele tijd naar heeft zitten kijken.
Daaronder zie je het schilderij “Helle Bewegung” uit 1946/47, ook weer een zeer ingenieus gelaagd schilderij waar je lang naar kunt kijken voor je alle geheimen ervan doorgrond hebt. Daaronder het schilderij “Schwarzes Phantom” uit 1952, een van de schilderijen waarin Baumeister een groot zwart vlak centraal stelde, en daaronder het wervelende “Luft und Stoff”, ook uit 1952, met daaronder een paar details uit dat laatste schilderij. Uit die details kun je wel opmaken dat de dikke pil met de zwartwitreproducties absoluut geen recht doet aan het werk van Baumeister, die het vooral ook van de subtiele kleuren en de details moet hebben.
Toch is dat overzicht van alle schilderijen van deze schilder wel degelijk de moeite waard, omdat je goed kunt zien dat hij in series werkte, en hoe hij daarin steeds aan het zoeken was naar het perfecte schilderij. Hij maakte zo soms een hele rij meesterwerken achter elkaar. Met name in de jaren rond 1950 maakte hij eigenlijk alleen maar superieure, adembenemende meesterwerken.
Je kunt in de catalogus ook goed zien dat hij een buitengewoon gretige kunstenaar was, die steeds weer opnieuw variaties uitprobeerde en die voortvarend zoekend en tastend steeds nieuwe universums creëerde. Het enige probleem is, dat die kleine zwartwitreproducties je alleen maar nieuwsgieriger maken naar de echte schilderijen, en dat uit de catalogus blijkt dat de meeste daarvan zich in privé-verzamelingen bevinden. De kans op een uitputtende overzichtstentoonstelling is dan ook vrij klein, vrees ik.
Wat ik nog wél heel graag zou willen meemaken is een serie deelcatalogi, met grote, perfecte kleurenreproducties van bijvoorbeeld al zijn wind- lucht- en stofschilderijen, en een met al zijn Montaru-schilderijen (die met de grote zwarte vlakken), enzovoorts. Afijn, voorlopig ben ik nog lang niet uitgekeken op zijn Werkkatalog.
-
Willi Baumeister – Werkkatalog der Gemälde – Peter Beije en Felicitas Baumeister – Hatje Cantz Verlag – ISBN 3-7757-0936-3
Meer over Willi Baumeister:
