
geconstrueerde apollo - daniel spanke - over willi baumeisters apollobeelden, de nieuwe mens bij otto meyer-amden en oskar schlemmer

Willi Baumeister, Staande figuur met blauw veld, 1933, olieverf en zand op canvas, 81 x 65,5 cm, Museum Ludwig, Keulen

Een dubbele bladzijde uit het boek – de “voetnoten” zijn steeds boven de tekst geplaatst, en dat werkt voortreffelijk. De tekst staat in twee kolommen op de onderste helft van de pagina, en dat leest bijzonder plezierig.

Willi Baumeister, Figurenbeeld (Apollo), 1933, olieverf en zand op canvas, 81,5 x 65,3 cm, Staatsgalerie Stuttgart
Archiv Baumeister blijkt meerdere boeken rond kunstenaar Willi Baumeister te hebben uitgegeven, allemaal op een voorbeeldige manier, dat wil zeggen dat je om te beginnen, als je zo’n boek in handen krijgt, al kunt genieten van de perfecte vormgeving van in het geval van dit nummer 03, een hardcover gebonden boek met afgeronde hoeken dat lekker in de hand ligt.
Als je het boek opent blijkt dat de boekverzorger ook heeft nagedacht over zaken als “waar laat ik de voetnoten, de annotaties?”. Vaak worden die heel onhandig achterin het boek, of aan het eind van een hoofdstuk weggemoffeld, wat allebei echt vervelend is, omdat je constant heen en weer zit te bladeren. Soms worden de voetnoten gewoon onderaan de pagina geplaatst (daar komt het woord voetnoot ook vandaan), maar dat heeft soms het nadeel dat de ruimte te krap wordt en dat je dan door moet naar de volgende pagina. Hier wordt het heel slim opgelost: de tekst staat in twee kolommen op de onderste helft van de bladzijde, en de voetnoten staan erboven in een kleinere letter. En dat werkt perfect. En het ziet er mooi uit ook nog.
En dan hebben we het alleen nog maar over het uiterlijk van dit boek gehad. Voor de inhoud moet je wel een zekere beheersing van het Duits hebben, en een minimale belangstelling voor beeldende kunst en de theoretische kanten daarvan, want Daniel Spanke heeft het over de Apollobeelden bij Willi Baumeister, terwijl Baumeister zich daar zelf nooit over heeft uitgelaten – hij heeft nooit uitgelegd hoe we zijn Apollo moeten interpreteren of waarom hij voor dat beeld gekozen heeft. Spanke’s betoog is dus voor een deel speculatief, maar desalniettemin onderhoudend, ook doordat hij de Nieuwe Mens van Otto Meyer-Amden en Oskar Schlemmer erbij betrekt.
Baumeister was bevriend met zowel de vroeg gestorven Meyer-Amden, die zich in zijn werk veel met het Apollo-motief bezig hield, als met Schlemmer, en je kunt soms een wederzijdse beïnvloeding constateren, zeker in de beginperiode, in het begin van de vorige eeuw. Ook bij Schlemmer kwam Apollo als motief veelvuldig voor, terwijl Baumeister Apollo eigenlijk maar zijdelings lijkt aan te pakken.
Konstruierter Apoll geeft, hoe dan ook, een mooi beeld van een kunstenaarsvriendschap in de eerste helft van de twintigste eeuw, en we leren de jonge Baumeister er ook weer iets beter door kennen. Een prachtig boekje.
- Daniel Spanke – Konstruierter Apoll – Archiv Baumeister 03 – ISBN 9783422070226
- Bestel het boek hier bij een bekende webwinkel: Konstruierter Apoll