Ik ben in tijden niet zo opgetogen geweest over een boekuitgave als over The Line van Saul Steinberg zoals die nu door de Zwitserse uitgeverij Nieves is uitgebracht – als leporello, precies perfect zoals het moet.

Eerst even iets over die tekening van Steinberg. Hij maakte The Line in 1954 voor de Tiende Triënnale van Milaan, een design en architectuur beurs. Het ging hier om een tekening van tien meter, op negentwintig panelen die als een soort harmonica stonden opgesteld.

Elke kunstenaar die de tekening voor het eerst ziet is in de eerste plaats stinkend jaloers, want een geniaal idee als dit kun je maar één keer bedenken, en als het dan ook nog eens zo geniaal is uitgevoerd als hier door Steinberg kun je als kunstenaar verder alleen maar met diepe bewondering toekijken, je hoed afnemen en een diepe buiging maken voor de meester.

Voor andere kunstenaars is The Line net zo’n icoon van twintigste eeuwse kunst als het zwarte vierkant van Malevitch, Picasso’s Guernica of een schilderij van Mondriaan.

Steinberg laat hier op bedrieglijk simpele wijze zien wat je als kunstenaar kunt doen met één simpele lijn. De macht en de kracht van suggestie worden hier in optima forma getoond, als een goochelaar die zegt: kijk, niets in mijn mouwen, het zijn enkel maar wat inktlijntjes op papier, verder niet. Perspectieven veranderen, de functie van de lijn verandert, je moet als kijker voortdurend omschakelen en de intelligente gedachtensprongen van Steinberg proberen te volgen. Verbluffend, en een onuitputtelijke bron van inspiratie.

The Line was in een sterk verkorte en totaal andere versie wel eerder in boeken terechtgekomen, en sterk verkleind in het boek Illuminations, maar hier kun je het in zijn originele glorie bewonderen. Een boek om te koesteren, en eindeloos door te bladeren.

• Saul Steinberg – The Line – Nieves Books – ISBN 978-3-905714-80-7

In Milaan is overigens ook een versie van de tekening in bovenstaand labyrinth gegraveerd.