begraafplaatsen van de grote oorlog - door sir edwin lutyens
De Grote Oorlog, daar wordt uiteraard de Eerste Wereldoorlog mee bedoeld. De Britse architect Sir Edwin Lutyens ontwierp honderdveertig begraafplaatsen op het platteland van Vlaanderen en het noorden van Frankrijk voor soldaten die in die oorlog gedood werden. De kaart van die begraafplaatsen kun je beschouwen als een denkbeeldige kaart die je over de voormalige frontlinies kunt leggen.
Maar dat is niet het enige indukwekkende aan die begraafplaatsen. Als je het boek doorbladert dat Jeroen Geurst maakte over die begraafplaatsen van Lutyens kom je meteen al onder de indruk van de serene rust die ze uitstralen. Je zou zeggen dat zoeist vanzelfsprekend is voor een begraafplaats, maar de begraafplaatsen van Lutyens zijn bijzonder. Dat heeft onder meer te maken met de basisprincipes die hij gebruikte bij zijn ontwerpen, waarbij hij probeerde een kathedraal, kerk of kapel in de buitenlucht te creëren.
Daarbij hanteerde hij een classicistische stijl, en gebruikte hij een aantal standaardelementen als uniforme grafstenen, een oorlogssteen (een “War Stone”) en een “Cross of Sacrifice”. Toch is elke begraafplaats anders, door het verschil in grootte, het landschap dat anders is, en de zorgvuldig gekozen details.
De bomen werden bijvoorbeeld zorgvuldig gekozen en geplaatst, de entree werd met aandacht gemaakt, de gebouwtjes zijn perfect op de plek toegesneden, de plek in het landschap is zorgvuldig bepaald, kortom: Lutyens zorgde ervoor dat de soldaten die hier sneuvelden een laatste rustplaats kregen die met enorm veel liefde, respect en aandacht was gecreëerd. Vandaar die serene, weldadige rust die ze uitstralen.
Volkomen terecht dus dat Jeroen Geurts een prachtig boek maakte dat één groot eerbetoon is geworden aan Sir Edwin Lutyens. Een boek om stil van te worden.
-
Jeroen Geurts – Cemeteries of the Great War by Sir Edwin Lutyens – 010 Publishers – ISBN 978-90-6450-7151